Cruz en Ortiz ontwerpen nieuw Rijksmuseum

De Spaanse architecten Antonio Cruz en Antonio Ortiz gaan de vernieuwing van het Rijksmuseum in Amsterdam ontwerpen. Vanmorgen maakte de rijksbouwmeester Jo Coenen dit bekend tijdens een persconferentie in het Rijksmuseum. In de winnende visie betreden de bezoekers het museum via een nieuwe ruimte onder de begane grond.

Door onze redacteur BERNARD HULSMAN

AMSTERDAM, 4 APRIL. De 'visie' van de twee Spaanse architecten is unaniem als beste beoordeeld door de beoordelingscommissie, waarin naast Jo Coenen Rijksmuseumdirecteur Ronald de Leeuw, ex-burgemeester van Amsterdam Schelto Patijn, directeur Monumentenzorg Fons Asselbergs en NRC Handelsblad-redacteur Max van Rooy zaten. Staatssecretaris van Cultuur Van der Ploeg nam het besluit van de beoordelingscommissie over.

De vernieuwing van het Rijksmuseum, waarvoor ongeveer 450 miljoen gulden is uitgetrokken, is een van de Nederlandse 'grand projets' die onlangs in nieuwe architectuurnota zijn vastgesteld. Eind oktober 2000 werd werd zeven architecten (Cruz en Ortiz, de Italiaan Francesco Venezia, de Oostenrijker Hein Tesar, de Fransman Paul Chemetov en de Nederlanders Eric Knippers, Hubert-Jan Henket en Cees en Diederik Dam) gevraagd een 'visie' te geven op het nieuwe Rijksmuseum. Uitgangspunt hiervoor moest zijn dat het nu zwaar verminkte gebouw van P.J.H. Cuypers uit 1885 in ere werd hersteld, en tegelijkertijd een 'eigentijdse uitstraling' zou krijgen.

Coenen liet in zijn uitgebreide toelichting zien dat alle zeven architectenbureaus hadden gekozen voor een respectvolle benadering van het gebouw.

"Zonder uitzondering hebben de architecten ontdekt dat het gebouw van Cuypers vreselijk mooi is", zei Coenen. Hij was hierover zo expliciet, omdat de laatste maanden vooral door Nederlandse architecten is gepleit voor afbraak van het Rijksmuseum. Ook bleek Coenen zich te hebben geërgerd aan de laatdunkende manier waarop over verschillende van de zeven architecten in pers is geschreven. "Dat Venezia en Tesar gerenommeerde architecten zijn, is blijkbaar nog niet tot de provincie Nederland doorgedrongen."

De zeven visies hebben veel gemeenschappelijke kenmerken. Ze voorzien allemaal in het open maken van de nu dichtgebouwde binnenhoven en in het behoud van de doorgang door het museum tussen het centrum van Amsterdam en het Museumplein. , ,Geen van de architecten beschouwt het fietsverkeer door de doorgang als een probleem", merkte Rijksmuseum- directeur Ronald de Leeuw op. "Dat maakt de toekomst wat dit betreft wat zonniger." Hierop haastte Coenen zich te zeggen dat de beoordelingscommissie de aanbeveling doet om de fietsers toch om het museum te leiden.

De verschillen tussen de zeven ontwerpen, die tot en met 30 april worden tentoongesteld in het Café Cuypers van het Rijksmuseum, zaten vooral in de toegangen tot het museum.

In de winnende visie van Cruz en Ortiz wordt een deel van de doorgang verlaagd en betreden de bezoekers het museum via een nieuwe ruimte onder de begane grond, die de oost- en westvleugel met elkaar verbindt. Hun plan voorziet ook in de nieuwbouw van een klein paviljoen voor Aziatische kunst aan de zuidzijde van het gebouw.

De beoordelingscommissie koos voor de visie van Cruz en Ortiz wegens "de zeer elegante, geraffineerde en fijnzinnige invulling", aldus Coenen. De Spaanse architecten moeten nu in samenwerking met een nog aan te wijzen restauratie-architect hun visie nu verder uitwerken tot een gedetailleerd ontwerp. Hiervoor moeten ze wachten tot een precieze formulering van het plan van eisen die naar verwachting in september gereed zal zijn. In dit plan worden misschien de resultaten verwerkt van de openbare debatten over het Rijksmuseum die in februari zijn gehouden.