F I L M V O O R A F :
Roos en Rana
HANS BEEREKAMP
Roos en Rana, de als
laatste voltooide aflevering uit de nieuwe serie Telefilms, is het
fictiedebuut van de ervaren documentairemaakster Meral Uslu. Niet alleen
het verhaal, tot een scenario bewerkt door Paula van der Oest, staat
dicht bij de werkelijkheid.
Het is gebaseerd op een episode uit het verleden van de regisseuse, die als tienermeisje van huis wegliep,
duizend gulden spaargeld van haar moeder stal en met een vriendin naar
Istanbul vertrok. Ook de stijl van Roos en Rana doet documentair
aan, vooral door de levendige cameravoering van Ton Peters, die de twee
hoofdrolspeelsters, Özlem Solmaz en Sarah Jonker, dicht op de huid
zit en een voorkeur heeft voor beweeglijke close-ups.
Daar staat tegenover dat de acteerstijlen niet altijd even realistisch
en consistent zijn, en dat het verhaal nogal wat onwaarschijnlijke
wendingen bevat. Ook al zijn veel van de avonturen van de twee
wegloopsters, en de hypocrisie in de verschillende benadering van mannen
en vrouwen in een Turks-Nederlands gezin waarschijnlijk direct aan
Uslu's eigen ervaringen ontleend, moeilijker te accepteren valt de
vondst dat Rana's vader de meisjes op gaat halen in Istanbul om daar een
buitenechtelijke relatie te onderhouden met precies die popzangeres
(Gülserem) van wie Roos en Rana thuis samen voor de televisie de
Turkse liedjes uit het hoofd leerden. In net iets te vaak herhaalde
pseudo-videoclips wordt de vrijheidsdrang van de twee bakvissen
gerepresenteerd, als in een Turks liefdesliedje.
Dan is er nog het thema van de problematische relatie tussen moeders en
dochters, die onder meer gestalte krijgt doordat Roos op de muur van
haar afgesloofde moeder de leus schildert: "Waarom lopen vaders altijd
weg?" Het antwoord op die vraag verdient iets meer uitwerking dan in
dit scenario gebeurt. Kort door de bocht valt de visie van de film
bijna samen met die van twee vijftienjarige meisjes, namelijk dat alle
mannen kruiperige macho's zijn en alle vrouwen slachtoffers. Zelfs als
die opvatting een kern van waarheid zou bevatten, mag je van een
volwassen regisseuse en scenarioschrijfster iets meer nuancering
verwachten.
Roos en Rana, KRO, Ned.1, 21.07-22.47u.