NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

HUBERT SMEETS
Het is nu precies twee jaar geleden. In Brussel is menig analist die heeft doorgeleerd snel klaar. De formule is te simpel voor woorden: Milosevic = Hitler. In Belgrado zijn veel scholieren en studenten nog niet afgestudeerd. Hun formule is in theorie ook eenvoudig maar geestiger en minder gemakzuchtig: 1+1=2.

Daarna beginnen de problemen in de praktijk, niet voor ons maar voor hen. Reeds voor de oorlog om Kosovo hebben Joegoslavische jongeren elkaar opgezocht via hun academische netwerken. Een virtuele én fysieke gemeenschap is het resultaat: Otpor (verzet), een beweging die in oktober 2000 een grote rol zou spelen bij de verkiezingsnederlaag van Milosevic, de bestorming van diens parlement en uiteindelijk zijn val. De Nederlandse cineasten Katarina Rejger en Eric van den Broek hebben Otpor in die laatste cruciale weken gevolgd. Drie jonge studenten vertellen zo het verhaal: Vukasin, Srdja en Milos. Hun motto: 'geen normale universiteit in een abnormaal Servië'. Vukasin is strateeg en tacticus. Srdja is ideoloog. Milos is romanticus. "Ondergronds opereren is riskanter", aldus Vukasin. Wie clandestiniteit verkiest boven legaliteit wordt makkelijk slachtoffer van chantage. "Macht is van mensen afhankelijk. Dat is de kern van het verhaal", doceert Srdja op een scholingsbijeenkomst van nieuwe activisten. Ze willen niet langer ober zijn in Toronto of Canberra. "Ons leven zit vol geheimen", zegt Milos geheimzinnig. Eigenlijk droomt hij van een eigen hotelketen met veel zwembaden.

Tot de verkiezingen van 24 september is het doel van Otpor puur democratisch: de opkomst van de kiezers moet worden bevorderd, alleen zo kan het vaste electoraat van Milosevic onder de 50 procent worden gedrukt. De angst van de ouders moet dus overwonnen worden. Vandaar de leuze 'gotov je' (hij is er geweest). Want "slaag doet alleen pijn als je bang bent". Wanneer Milosevic 's nachts nog probeert de uitslag naar zijn hand te zetten, in de hoop een tweede ronde te forceren, moeten de jongens uit een ander vaatje gaan tappen. Paranoia grijpt om zich heen. Nu wordt het alles of niets. Hun tactische inventiviteit is prachtig en ontroerend. Ze zijn uit op chaos. Alles is geoorloofd - zoals desinformatie aan de media dat Mira (de vrouw van Milosevic) is gevlucht - behalve het ultimum remedium van het regime zelf: geweld. "Het blijft rock & roll", aldus Vukasin. Als de bulldozer uit Cacak op die vijfde oktober Belgrado binnenrolt op weg naar het parlementsgebouw, zij het te vroeg, lijkt het traangas van de politie afdoende. Er zijn nog te weinig mensen op het plein. Via ouderwetse megafoons en moderne gsm-telefoons wordt de achterban van Otpor ('een idee zonder leiders') opgeroepen flessen water mee te nemen, die kunnen worden vermengd met soda als verdedigingselixer tegen de gasgranaten. Het lukt. Srdja loopt 's nachts huilend over straat. En hij niet alleen.

The making of the revolution is een aangrijpende documentaire. Maar Rejger en Van den Broek hebben zichzelf met hun mooie film wel met een hypotheek opgezadeld. "Ze zijn bozer dan bang", commentariëren ze scherp. Dankzij hun succes krijgen Vukasin, Srdja en Milos nu de kans om banger dan boos te worden. Dat is immers het noodlot van een intellectuele middenklasse in een normaal land. Rejger en Van den Broek zijn daarom verplicht om het trio over vijf jaar weer te bezoeken. Zo mooi als The making of the revolution zal het waarschijnlijk niet worden. Maar belangrijk blijft het.

The making of the revolution, Human, Ned.1 22.47-23.39u.