MOSKOU, 4 APRIL. De door de Russische staat gecontroleerde gasgigant Gazprom heeft gisteren de controle overgenomen over Ruslands enige onafhankelijke landelijke televisiezender, NTV. Gazprom stuurde prompt de directie en de journalistieke leiding van NTV de laan uit. De journalisten van NTV bleven vannacht op hun werk.

De journalisten van NTV (NTV staat voor Onafhankelijke TV) protesteerden gisteren tegen de overname - waarin ze de hand van het Kremlin zien - door tijdens de belangrijkste nieuwsuitzending achter de presentator samen te drommen en het woord 'protest' op het scherm te zetten. NTV wordt algemeen gezien als de meest invloedrijke bron van informatie in Rusland die niet door het Kremlin wordt gecontroleerd.

De coup van Gazprom werd gepleegd op een buitengewone bijeenkomst van aandeelhouders. De oliegigant, zelf in meerderheid staatseigendom, bezat sinds november al 46 procent van de aandelen van NTV. Op de vergadering bleek Gazprom zich te hebben verzekerd van de steun van een Amerikaans investeringsfonds, dat 4,5 procent van de aandelen controleert. Bovendien was Gazprom er onlangs al in geslaagd de zeggenschap over 19 procent van de aandelen - eigendom van mediamagnaat Vladimir Goesinski - te bevriezen in het kader van een financieel conflict.

Op de aandeelhoudersvergadering ontsloeg Gazprom, voorzien van een ruime meerderheid, gisteren de meeste leden van het bestuur van NTV, inclusief Goesinski (die door de Russische justitie wordt gezocht en in afwachting van de behandeling van een Russisch uitleveringsverzoek in Spanje in huisarrest zit). Ook de algemeen directeur van NTV, Jevgeni Kiseljov, de meest prominente journalist van NTV en presentator van het belangrijkste programma, Itogi, werd uit het bestuur verwijderd. De plaatsen van de ontslagen bestuursleden zijn ingenomen door onder anderen Rem Vjachirev, de chef van Gazprom en een van Ruslands oligarchen, en Alfred Koch, chef van de media-afdeling van de gasgigant. Koch werd voorzitter van het nieuwe NTV-bestuur. Verder werd Vladimir Koelistikov, een vroegere NTV- medewerker die onlangs overstapte naar het staatspersbureau RIA, benoemd tot hoofdredacteur van NTV. Een Amerikaanse bankier van Russische afkomst, Boris Jordan, werd algemeen directeur. De 34-jarige Jordan heeft een grote rol gespeeld bij de dubieuze privatisering, in 1996, van de telecommunicatiegigant Svjazinvest.

Gazprom maakt zich meester van NTV

Jordan zei gisteren dat hij zich niet zal bemoeien met de redactionele koers van NTV en dat hij zal aftreden als hij "onder druk raakt" van het Kremlin. Koelistikov liet gistergeen twijfel bestaan over de koers wending die de zender te wachten staat: volgens hem is de "formidabele" ploeg van NTV "een soort politieke partij geworden".

De journalistieke staf van NTV verklaarde zich solidair met hun ontslagen chef Kiseljov. Ze bestempelden de aandeelhoudersvergadering als illegaal - hun pogingen de vergadering tegen te houden waren op het laatste moment mislukt - en zagen in de coup van Gazprom de hand van president Poetin. "We twijfelen er niet aan dat Poetin precies weet wat er gaande is en verantwoordelijk is voor de consequenties", zo lieten ze weten. NTV trekt dagelijks naar schatting 110 miljoen kijkers in Rusland en in de ex-Sovjet-republieken. De zender heeft altijd een beleid van liberale politieke, juridische en economische hervormingen gesteund en zich kritisch opgesteld jegens de macht, zowel onder president Jeltsin als onder zijn opvolger Poetin, ook over onderwerpen als de oorlog in Tsjetsjenië.

Vandaag werd vanuit de VS melding gemaakt van een voorlopig akkoord tussen Goesinski en een door CNN-baas Ted Turner geleid consortium. In dat voorlopige akkoord belooft Goesinski zijn resterende aandeel in het mediaconcern Media-Most (waarvan NTV deel uitmaakt) voor 225 miljoen dollar te verlopen aan het consortium. Dat stuurt volgende week vertegenwoordigers naar Moskou om met Gazprom over deze aankoop te praten. Turner heeft beloofd de onafhankelijkheid van NTV te handhaven. (Reuters, AP)