2,5 Miljoen gulden per uur

Scheidend president Cor Boonstra heeft honderd bedrijfsonderdelen van Philips verkocht en de hand op de knip gehouden. "Als wij anderhalf jaar geleden voor veel geld een chipproducent hadden gekocht, dan hadden we nu mooi voor gek gestaan."

Door onze redacteuren MICHIEL VAN NIEUWSTADT en ERIK VAN DER WALLE

AMSTERDAM, 31 MAART. De keiharde manager is te vaak door de knieën gegaan. Dat vindt Cor Boonstra (63) zelf in elk geval. Als er harder was ingegrepen bij de productie van mobiele telefoons in het Franse Le Mans hadden Philips' telecomactiviteiten er misschien beter voorgestaan. Fabrieken in de Verenigde Staten, Taiwan en Duitsland hadden sneller dicht gekund ten gunste van productielokaties in Mexico, China en Tsjechië. En bij de reorganisatie van de lampenfabrieken in Terneuzen heeft Philips "zitten treuzelen, toch ingestemd met een compromis". Tenslotte verwijt Boonstra zichzelf dat de manager op leeftijd bij Philips nog steeds de lakens uitdeelt. "De jongeren heb ik van binnenuit niet hard genoeg omhooggeduwd." De president lacht veelvuldig. Het vertrek is aanstaande en met het concern gaat het lang niet slecht. "We verdienden vorig jaar 2,5 miljoen gulden per uur." Op het bureau voor hem ligt de Xenium, Philips jongste mobiele telefoon. "Met superieure technologie, features en spreektijd." Verkoopt ie ook? " Nee, niet genoeg." Boonstra lacht er zelfs bij.

De lach verdwijnt pas als de strategie van Philips aan de orde komt. Te vaak heeft Boonstra moeten lezen of horen dat Philips zoekende is. Dat de richting voor de lange termijn onduidelijk is, dat vooral het snelle resultaat telde. " Alsof het opschonen van de organisatie geen vorm van strategie is. Kijk naar de verkoop van platenmaatschappij Polygram. Dat is in wezen een split-up." Over het strategy-department zegt hij met een knipoog: "Ja, dat hebben we ook bij Philips". Strategische zaken horen eigenlijk niet in de krant, vindt Boonstra. "We hebben tegenwoordig laptops." Daarin worden citaten opgeslagen, bedoelt hij. En citaten kunnen een topman lang achtervolgen. Natuurlijk is er serieus en langdurig gesproken over een volledige splitsing van het concern. Dat was vierenhalf jaar geleden bij zijn aantreden aan de orde. Door de lichtdivisie van de hand te doen, of de chips, of medische systemen. Maar de technologie die deze divisies in huis hadden moest bij Philips blijven, vond de top. "Bij de divisie licht heeft ook het verleden van Philips een rol gespeeld, maar vergeet niet dat ook dit onderdeel veel vraagt van de technologie. Sommige lampen zijn bijna even complex als een beeldbuis." Ook voor de komende jaren verwacht Boonstra dat Philips één geheel blijft, op voorwaarde dat de winstdoelstellingen worden behaald. Dat geldt zelfs voor de divisie consumentenelektronica (televisie en video), goed voor bijna veertig procent van de omzet. Ondanks een paar goede jaren vindt Boonstra dat de resultaten "nog niet goed opgeschoten zijn".

Jaren van reorganisaties kunnen niet voorkomen dat deze divisie dit kwartaal weer in de rode cijfers duikt. "Maar we zijn nog niet aan de conclusie toe dat het niet haalbaar is om zelfstandig actief te blijven in de consumentenelektronica. Mocht het toch niet lukken dan moeten we op zoek naar samenwerking. Zoals we al doen met het Zuid-Koreaanse LG bij de productie van beeldschermen. Van een volledige verkoop zal hoe dan ook geen sprake zijn." Opvolger Kleisterlee zal de consumentenelektronica met nieuwe producten weer impulsen geven, belooft Boonstra. De dvd-speler - waarmee je video op cd kan opnemen en wissen - is komend najaar een belangrijke troefkaart. Kleisterlee hoeft niet te beginnen met de erfenis die hijzelf aantrof bij zijn aantreden. , ,We hebben een inhaalperiode doorgemaakt. In de periode dat Philips het erg moeilijk had, is vaak niet op het juiste moment begonnen met de ontwikkeling van nieuwe producten. Zo hebben we in 1993 en 1994 onvoldoende aandacht besteed aan de ontwikkeling van de dvd. Vorig jaar zijn we pas goed van start gegaan en intussen zijn we met een aandeel van 20 procent marktleider in Europa. Daaruit mogen we moed putten."

De laatste drie jaar heeft Boonstra de wind mee gehad en hij erkent het volmondig. Hij is tevreden over het imago van Philips. Dat heeft zich hersteld, in lijn met de economie. "Het is misschien wat zwaar uitgedrukt, maar Philips is een barometer van de Nederlandse economie. Niet zo vreemd als je bedenkt dat we zeven procent van de totale export voor onze rekening nemen. Dat is veel geld."

Aan Kleisterlee de taak om te laten zien dat Philips, in zijn eigen woorden, " bij tegenwind kan laveren". "Rechtlijnig en beschouwend", zijn kwalificaties die Boonstra voor hem in petto heeft. "Hij is zonder kleerscheuren door zijn carrière gekomen. Maar hij is ook niet teruggeschrokken voor harde maatregelen. Toen Kleisterlee aantrad in Taiwan was hij daar de opvolger van de Chinees Y.C. Lo. Toch durfde hij als Nederlander hard in te grijpen." Kleisterlee was verrast toen hem afgelopen zomer het voorstel werd gedaan eerste man te worden. Officieel zat hij nog maar twee maanden in de raad van bestuur. Officieel, want Boonstra wil wel even uit de school klappen. "Al een jaar lang was hij regelmatig bij vergaderingen van de raad van bestuur aanwezig. We stelden op prijs dat hij erbij zat en hij was verantwoordelijk voor de belangrijke divisie componenten." Over een maand hakt Kleisterlee zelf de knopen door. Bijvoorbeeld over de toekomst van de mobiele telefoons, na jaren van fikse verliezen. "We zullen niet lichtvaardig uit de mobiele telefoons stappen", zegt Boonstra. " Draadloze producten zijn belangrijk voor een fabrikant van consumentenelektronica, maar het zou tegen de opvattingen van de organisatie zijn om een activiteit zonder perspectief voort te zetten." Twee jaar geleden verzette Boonstra zich nog hevig tegen deze gedachte. Het nieuwe realisme is extra pijnlijk omdat Philips een grote toeleverancier is aan bijna alle concurrenten in de mobiele communicatie. Waarom is het toch niet gelukt? "De marktleider [Nokia] doet het verschrikkelijk goed en door de mislukte samenwerking met [het Amerikaanse] Lucent hebben we twee of drie productievernieuwingen in de branche gemist. Ook de omgeving van de productie heeft een rol gespeeld." Frankrijk dus? "Ik heb genoeg gezegd. Het wordt mij erg kwalijk genomen wanneer ik dit zeg, maar de overschakeling van videorecorders naar mobiele telefoons bleek erg groot te zijn. Daardoor was het moeilijk om zaken echt te veranderen."

Kleisterlee krijgt de leiding over een financieel gezond concern, dankzij de verkoop van zo'n honderd bedrijfsonderdelen. Boonstra heeft de hand op de knip gehouden ondanks de tientallen miljarden die binnenstroomden. In tegenstelling tot veel concurrenten weerstond Philips de aanvechting om te kopen toen de hype onder de technologiefondsen op zijn hoogst was. Natuurlijk heeft Philips vorig jaar gesproken met concurrerende chipmakers. Een paar keer was de deal nabij, getuige Boonstra's opmerking dat de commissarissen al op de hoogte waren gesteld. "Maar als wij anderhalf jaar geleden voor 20 miljard dollar een chipproducent hadden gekocht, dan hadden we nu mooi voor gek gestaan." De tijden om een chipbedrijf te acquireren zijn nu wel aangebroken, gezien de forse waardedalingen. Philips wacht op een goede mogelijkheid, liefst in de VS. Een vijandige overname? "In onze confrontatie met [chipmaker] VLSI hebben wij laten zien dat we daar niet voor terugschrikken."