Op Landdag herdenken de Palestijnen en de Israelische Arabieren de dood van zes hunner tijdens protesten tegen de Israëlische landonteigening in 1976. Verbittering kenmerkt hun stemming.

Door onze correspondent Salomon Bouman

SAKHNIN, 31 MAART. Op de begraafplaats in het grote Arabische dorp Sahknin, in Galilea, hing gisteren een bittere stemming. Bij het monument dat herinnert aan zes Arabieren die door de politie in 1976 werden neergeknald stonden in de vroege ochtenduren familieleden van de slachtoffers met gekruiste armen in doodse stilte. Na het uitgaan van de moskeeën in Sahknin en omliggende dorpen defileerden duizenden Arabieren met Palestijnse en rode vlaggen langs de begraafplaats. Ze stonden er paar minuten stil voor een gebed. Zo herdenken de Israëlische Arabieren hun broeders die een kwart eeuw geleden de dood vonden toen ze protesteerden tegen de Israëlische landonteigeningspolitiek.

'Landdag' is op de kalender van Israëls geschiedenis het startpunt van Arabische verzet tegen wat Arabieren gisteren op de begraafplaats zeiden het "racistische zionisme". Dit jaar stond Landdag onder grote emotionele spanning. Zou het opnieuw tot bloedige botsingen komen tussen politie en Arabische demonstranten ? Zou de Arabische woede zich ontladen over het doodschieten van 13 Arabieren in oktober vorig jaar toen zij uit solidariteit met de Palestijnse intifadah in opstand kwamen? "Als de politie buiten ons dorp blijft gebeurt er niets", zei een man op de begraafplaats. "Als de politie zich laat zien vliegt het vuur in de pan".

Sterke politie-eenheden stonden verdekt opgesteld buiten Sahknin en andere plaatsen, klaar om in te grijpen. In intensief vooroverleg tussen de politie en de Arabische leiders was overeengekomen dat dit jaar de politie zich niet in de dorpen zou laten zien. Dit recept heeft gewerkt. Op enkele incidenten na is Landdag dit jaar ondanks de hoogspanning in de Arabische gemeenschap, aangewakkerd door het Israëlische militaire offensief tegen de Palestijnen op de westelijke Jordaan-oever en de strook van Gaza, zonder bloedvergieten verlopen.

Uit solidariteit met de strijd voor gelijkheid van de Israëlisch Arabische gemeenschap in de joodse staat liep gisteren ook voor het eerst een delegatie van de Israëlische "Vrede-nu" beweging in het lange defilé langs de begraafplaats mee. Israëlische joden droegen plakkaten met teksten als ; " weg met de bezetting, integratie, gelijkheid".

Prof. Avner Gilad, hoofd van de afdeling Midden-Oosten studies van de Universiteit van Haifa was met zijn vrouw, professor in de sociologie, ook naar Sahknin gekomen om solidair te zijn met "mijn Arabische studenten". "Na de gebeurtenissen van oktober vorig jaar (dertien doden) voelde ik een sterke innerlijke drang om hier vandaag te zijn", zei hij.

De Arabieren op de begraafplaats waardeerden de komst van de Israëlische joden wel maar vroegen zich af "waar zij waren toen onze jongens in oktober werden neergeschoten". Abu Riyah Mohammed wierp zich op als hun woordvoerder. "Ik zit in de organisatie van Landdag", zei hij. "Zolang wij onder het juk van de zionistische bezetting leven hebben wij geen toekomst. Wij Israëlische Arabieren zijn een integraal onderdeel van de Palestijnse strijd voor onafhankelijkheid. We waren hier voor de stichting van de staat Israël en we zullen er ook zijn als Israël niet meer bestaat. Als Israël niet van politiek verandert en niet wil integreren in het Midden-Oosten brengt het zichzelf in gevaar".

Abu Riyah Mohammed zegt dat Sahknin zich voor de stichting van de staat Israël uitstrekte over 7300 hectare land. Landonteigening heeft dit dorp waarvan de bevolking nu 23.000 zielen telt tot 950 hectare verkleind. Op de begraafplaats klagen de Arabieren over de grote militaire fabriek van Rafael die boven het dorp is verrezen. "Daar maken de Israeli's atoomwapens", zeggen ze. "Levensgevaarlijk voor ons". "En we worden ook omringd door joodse uitkijkposten op de heuvels rond het dorp. Die groeien als kool op ons land. Is dat recht?". Sinds 1948 is de Arabische bevolking in Israël verzesvoudigd tot bijna een miljoen terwijl de Arabieren de helft van hun land verloren.