Máxima: spijt over rol vader

Door onze politieke redactie
DEN HAAG, 31 MAART. Bij de officiële bekendmaking van haar verloving met kroonprins Willem- Alexander heeft Máxima Zorreguieta gisteren haar spijt uitgesproken over de rol van haar vader tijdens het Argentijnse Videla- regime.

In het parlement lijkt een Toestemmingswet voor het huwelijk nu op zeer brede instemming te kunnen rekenen. De bekendmaking begon gisteren in Den Haag met een korte toespraak van koningin Beatrix, die Máxima (29) een "intelligente, moedige jonge vrouw" noemde. Zinspelend op de afwezigheid van vader Jorge Zorreguieta sprak zij van een 'persoonlijk offer'.

Premier Kok onthulde op een persconferentie dat het "enige inspanning" heeft gekost Máxima's vader ervan te overtuigen dat het beter was het huwelijk van zijn dochter, dat begin volgend jaar plaatsvindt, niet bij te wonen. Dat van diens aanwezigheid geen sprake zou kunnen zijn, stond voor de premier al sinds vorig najaar vast. Zorreguieta nam zelf het besluit, na drie gesprekken in New York en São Paulo met minister van Staat Max van der Stoel. Ook Máxima heeft over deze zaak met haar vader gesproken.

De gedachtevorming hierover stoelde op een onderzoek van de Amsterdamse hoogleraar Michiel Baud over de Argentijnse dictatuur, de rol van Zorreguieta daarin en het verschil tussen Argentijnse en Nederlandse opvattingen over 'goed en fout'. Daarin wordt geconcludeerd dat Zorreguieta te weinig oog heeft gehad voor de context van zijn optreden als (onder)staatssecretaris van Landbouw, zonder dat hem persoonlijk wandaden kunnen worden aangewreven. Mogelijk wordt het rapport van Baud volgende week al in het parlement besproken.

Uit twee weerwoorden van Zorreguieta blijkt dat deze zich met de bevindingen niet kan verenigen. Ook de moeder van Máxima komt niet naar het huwelijk.

Na de officiële bekendmakingen presenteerde het paar zich in een ongedwongen gesprek op Paleis Noordeinde aan de pers. Máxima zei, in het Nederlands, dat zij "sinds lang" de Videla-dictatuur verwerpt en dat het haar "spijt dat mijn vader zijn best heeft gedaan in het verkeerde regime". Willem-Alexander heeft Máxima op 19 januari ten huwelijk gevraagd op de met ijs bedekte vijver van paleis Huis ten Bosch.

In het parlement, dat een Toestemmingswet voor het huwelijk nog dit jaar zal behandelen, overheerst de tevredenheid nu de problemen rondom Zorreguieta sr. lijken opgelost - ook bij de PvdA en Groenlinks waar de bezwaren tegen hem het sterkst leefden. D66'er Van Walsem kondigde aan tegen het huwelijk te zullen stemmen, de SP neemt vermoedelijk aan de stemming niet deel. Premier Kok heeft van de Argentijnse president De la Rúa de verzekering ontvangen dat de gang van zaken de Nederlands- Argentijnse betrekkingen niet heeft geschaad.

Aan het eind van de dag schudden Willem-Alexander en Máxima voor paleis Noordeinde de handen van het toegestroomde publiek. Beiden verklaarden blij te zijn voortaan samen onbekommerd in het openbaar te kunnen verschijnen. Sommige perspublicaties in de afgelopen maanden hadden hun wel moeilijke momenten bezorgd, gaven ze toe. Lachend ging het paar in op Willem-Alexanders geruchtmakende opmerking over een open brief van Videla. "Een beetje dom", vond Máxima, die aankondigde voortaan "met de mond van Alexander te zullen spreken".

Koningin Beatrix vroeg het Nederlandse volk Máxima "rust en tijd te gunnen ons land beter te leren kennen". Ook prins Claus nam kort het woord, als 'pater familias', zoals hij zei. Hij raadde Máxima aan nog beter Nederlands te leren - een voornemen dat Máxima heeft.

Buiten het parlement handhaafde de Nederlandse oud-ambassadeur Mourik zijn kritiek op het voorgenomen huwelijk en sprak van "een zwarte dag". De schrijfster Mies Bouhuys, een andere critica van de relatie tussen de kroonprins en Máxima, noemde het beleid rondom de vader "een steun in de rug" van strijders voor de rechten van de mens in Argentinië. Eventuele kinderen uit het huwelijk van de kroonprins zullen Nederlands-hervormd worden gedoopt. Naar aanleiding van Máxima's aankondiging dat zij denkt over een overgang naar het protestantisme, sprak kardinaal Simonis de hoop uit dat Máxima katholiek zal blijven.