Francesco Rutelli, kandidaat van de Olijfcoalitie, reist per trein door Italië, om uit te leggen waarom de Italianen in mei niet op Berlusconi moeten stemmen.

Door onze correspondent MARC LEIJENDEKKER

LATINA, 7 MAART. "Auuu Francè, je bent een kanjer," roept een man in de volgepakte mensenmassa in de hal van het station. Francesco Rutelli moet even lachen als hij dit onvervalst Romeinse dialect hoort. Maar voor hij kan reageren, valt een volkse vrouw hem om de hals voor een paar klinkende zoenen. Naast haar staan een jongen die zijn handtekening wil en een plaatselijke notabele die hem de hand wil drukken.

Mensen strekken hun halzen om iets van hem te zien. Maar de meesten moeten het doen met Rutelli's stem die via luidsprekers vervormd terugkomt van de stenen muren. De man zelf blijft onzichtbaar. Slechte organisatie? Absoluut niet, zegt een aanhanger van Rutelli. "We wilden hem niet op een podium zetten, want we dan zouden de mensen naar hem moeten opkijken. Hij moet niet boven de mensen staan, maar er middenin."

Francesco Rutelli is de underdog in de Italiaanse verkiezingscampagne. Hij is na lang touwtrekken door de centrum-linkse regeringscoalitie aangewezen als de man die oppositieleider en mediamagnaat Silvio Berlusconi moet afhouden van de voorspelde overwinning. Met een omgebouwde trein van zeven wagons reist hij het land door. Om in contact te komen met "het echte Italië". Deze dag is dat Latina, een provinciehoofdstad ten zuiden van Rome. "Dit is niet het virtuele Italië, de schijnwerkelijkheid van de televisie of de simplificaties van de politieke debatten", zegt Rutelli in zijn toespraak midden tussen de mensen. "Op iedere etappe kom ik het echte Italië tegen, met zijn problemen, zijn verwachtingen, zijn grote kracht." Hangt Berlusconi al maandenlang het land vol met kolossale posters? Gebruikt hij zijn drie commerciële tv-zenders om zichzelf te promoten? "De mensen willen een kandidaat kunnen aanraken en hem niet alleen maar zien op tv of op de grote posters langs de weg", antwoordt Rutelli.

Dat aanraken gebeurt volop. 'Een bad in de menigte', noemen Italianen zoiets, en Rutelli neemt er alle tijd voor. Hij pakt een grote pot ingemaakte artisjokken aan, zwaait met korenaren die hem worden aangeboden, geeft flessen olijfolie door aan zijn staf. Deze vorm van campagne voeren moet het zelfvertrouwen van de Olijfcoalitie herstellen. Vijf jaar geleden reisde Romano Prodi als lijsttrekker van de Olijf per bus het land door, en zie: hij wist Berlusconi te verslaan en bracht voor het eerst sinds de oorlog links aan de macht.

Maar het enthousiasme is niet meer zo groot als vijf jaar geleden. Ruzies, regeringswisselingen, en slechte public relations hebben het zelfvertrouwen aangetast. Een beetje vreest centrumlinks de zwevende kiezer die overweegt zijn kaarten op Berlusconi te zetten. Maar vooral is de coalitie bang dat haar eigen aanhang niet gaat stemmen, omdat zij haar vertrouwen in de politiek is kwijtgeraakt of omdat ze niet meer gelooft dat de achterstand op Berlusconi kan worden ingelopen.

"Iedere stem telt", roept Rutelli op het volgepakte perron. Hij zegt dat er nog niets verloren is, dat er nog tijd is - waarschijnlijk zal er in mei worden gekozen. "Wij zullen winnen als jullie gaan praten met de mensen om je heen, met je familie, je collega's op het werk, je vrienden op de universiteit", roept hij. "Span jullie in om de verkiezingen te winnen en dan zúllen we winnen." Er klatert applaus op tegen de kale stationsmuren, maar het echte vuur ontbreekt. De meeste omstanders blijken moeilijk te begeesteren door een stem ergens uit hun midden.

Niet alleen zijn kiezers vormen een vraagteken voor Rutelli, ook de partijen van zijn Olijfcoalitie. Een reden van de malaise bij centrum- links zijn de wonden die onderlinge ruzies hebben gemaakt. Er is veel tijd, energie en enthousiasme verloren gegaan door onderlinge meningsverschillen.

"Het is mijn belangrijkste taak om te laten zien dat de eenheid is hersteld," zegt Rutelli. "Toen ik vorig najaar begon, waren we met tien partijen. Nu gaan we de verkiezingen in met drie of vier lijsten." Hij draait het probleem meteen om en zegt dat Berlusconi er nu mee worstelt. "Hij werkt samen met mensen die zich steeds tegen hem hebben verzet, zoals Bossi", de leider van de protestpartij Lega Nord. "Het is een forse handicap voor Berlusconi om de verkiezingen in te gaan met dezelfde partij die hem heeft laten vallen toen ze samen in 1994 de verkiezingen hadden gewonnen."

Maar de verdeeldheid blijft Rutelli achtervolgen. In de weken die nog resten tot aan de verkiezingen, zal hij de kiezers ervan moeten overtuigen dat hij echt de leider is van centrum-links. En niet, zoals Berlusconi blijft roepen, de buikspreekpop van de Linkse Democraten, de grootste coalitiepartij.

Rutelli heeft geen grote, goed-georganiseerde partij achter zich: hij is lid geweest van de kleine Radicale Partij en van de Groenen, voordat hij zich aansloot bij de kleine partij van ex-premier Prodi. Het is voor een grote coalitiepartij als de Linkse Democraten regelmatig even slikken als Rutelli de koers wil uitzetten. Dan botsen er twee ideeën: de Linkse Democraten zijn qua omvang en organisatie de ruggengraat van centrum-links, maar wegens hun verleden als communistische partij durven zij niet met een van hun eigen mensen als lijsttrekker de verkiezingscampagne in te gaan.

In deze wankele coalitie is afkeer van Berlusconi een belangrijk bindmiddel. "Wij hebben een coalitie gevormd om het land te verbeteren", houdt Rutelli zijn aanhangers voor, "terwijl de rechtse coalitie er alleen maar is om iemand te verdedigen die de politiek in is gegaan om zijn eigen belangen te beschermen." Maar dan stapt Rutelli snel over op andere thema's: criminaliteit, werkgelegenheid. Want hij weet dat hij zijn aanhang niet hoeft over te halen tegen Silvio Berlusconi te stemmen. Hij moet ze vóór Francesco Rutelli laten stemmen.