B E E L D :
Blank etnisch
Maarten Huygen
Wat ben ik slecht onderlegd,
want tot voor januari wist ik niet waar BZN voor stond. Blijkt
een beroemde Volendamse band te zijn, Band Zonder Naam. Afgelopen
twee maanden waren ze vaak te zien. Om over dergelijke artiesten meer te
weten te komen kijk ik naar Ivo Niehe die een leek als ik alles grondig
uitlegt. Inmiddels weet ik de reden van mijn onwetendheid over
BZN.
Hun populaire meezingers in Volendams pidgin-Engels heb ik wel in cafés en op kermissen horen brullen, maar ze zijn mijn
smaak niet. Gisteren viel deze band de eer ten deel van de Edison
oeuvreprijs. Zanger Jan Keijzer had schuldgevoelens over al die tv-
aandacht voor hun band na de ramp. Terwijl hij zijn Edison-beeldje in de
hand hield, zei hij:"Wij zullen er maar korte tijd van genieten. We
willen het ten goede laten komen aan de slachtoffers van de brand." Ik
begreep niet wat hij daarmee bedoelde. Zou hij het beeldje in een
ziekenkamer zetten? Of zou hij het omsmelten en de opbrengst van de
materialen, ter waarde van één gulden, op het bekende
gironummer storten? Hij zal het goed bedoeld hebben, want uit
solidariteit had hij al een wekelijks eigen zangprogramma bij de TROS
opgegeven. Even onduidelijk als Keijzer was de Amerikaanse zangeres
Anastacia die in de ontvangst-toespraak van haar Edison de slachtoffers
van Volendam in haar hart sloot en met haar Edison-beeldje een
werpgebaar maakte: "This is for you!"
Het uiterlijk van Jan Keijzer is veel strenger dan zijn muziek.
Vierkantig gezicht, zware bril met zwart montuur, het haar met een
beetje mousse in een kuifje achterover gekamd. Hij had in een vishandel
kunnen staan, maar dat zwarte pak maakt hem een tv-dominee. Hij wil zich
waarschijnlijk slank, donker afkleden, maar het zwart maakt hem massief
van boven. Op dunne pootjes hopte een zwarte cilinder, uitlopend in een
zwaar bebrild hoofd vrolijk met de muziek op en neer. Ik kon er de ogen
niet van af houden. Naast hem de jongere en langere zangeres Carola Smit
in lange avondjurk met hoge laarzen eronder. Hier was geen professioneel
imago-advies aan te pas gekomen en daarom stegen ze in mijn achting. Die
stijlloosheid maakt hen authentiek en herkenbaar voor het meedeinende
grote publiek. Zo hebben ze het 35 jaar volgehouden. Blanke etnische
muziek die buiten de hitparade de weg vindt naar miljoenen. Omdat het
voor ouderen is bestemd, plakt de TROS er het etiket 'familie' op in de
hoop dat hun kinderen ook blijven kijken. Vanavond brengt de TROS
schlagers en smartlappen in Hoeba, hoeba hop. Volendam laat zien
dat er leven is na de visserij. Zoveel muziekgroepen, The Cats,
George Baker Selection. Omdat al die toeristen door hun
plaatsje schuifelen en molens of klederdrachtpoppetjes kopen, hebben de
inwoners intieme kennis opgedaan van de volksziel. Palingpop. In 5 in
het land zag ik een jonge visser, boos over het vangstverbod. Zijn
oorbellen maakten hem extra dreigend, zeeroverachtig. Zo'n man zou ik
niet graag bij een blokkade tegenkomen. Gek dat sieraden, die
vrouwelijkheid accentueren, ook kracht bijzetten aan omineuze
mannelijkheid. Veel te laat in de nacht had De Achtste Dag een
prachtig item over mannen die trainen om er krachtkilo's bij te krijgen
en dikke vrouwen die er op de fiets-ergometer juist vetkilo's af willen
halen. Een programmamaakster vond zichzelf ook vijf kilo te zwaar, maar
het was niet te zien. Waar mensen zich druk over maken. Al die trainende
en trekkende stieren met speknekken, geschoren oksels, monsterlijke
bicepsen, dikke borstpartijen en wasbordbuikjes klaagden over een gebrek
aan zelfvertrouwen voor ze eraan begonnen. "In de kern is het een vorm
van onzekerheid", zei een krachtpatser van 100 kilo. "Als ik mijn
spieren opbouw, trek ik een jasje aan waarin ik me verschuil. Iedereen
bouwt een eigen muurtje op, de een kan stoer praten, de ander kan iemand
op zijn bek slaan. Allemaal hebben ze een jasje an. Mijn jasje is mijn
lichaam." Ik verwachtte dat er elk moment een klein mannetje uit kon
stappen.