Tot 2040 nog drie Elfstedentochten

Als gevolg van stijgende temperaturen wordt de kans op een Elfstedentocht iets kleiner. Maar schaatsliefhebbers hoeven niet te wanhopen.

Door KARIN DE MIK

Uitvallers van de laatste Elfstedentocht, 4 januari 1997, treurt u niet! Uw kans op revanche komt eerder dan u denkt. De zestiende editie wordt binnen tien jaar verreden! Wat heet: de komende veertig jaar kunnen er ten minste twee drie tochten worden verwacht! Dat voorspelt u de in Friesland gezaghebbende weerman Pyt Paulusma.

Weliswaar stijgen de temperaturen de komende decennia met één tot zes graden, dat wil niet zeggen dat de kans op de Elfstedentocht verkeken is, meldt Paulusma. "De kans wordt kleiner, maar dat wil niet zeggen dat hij nooit meer plaatsvindt."

Het opleidingsinstituut AOC Friesland organiseerde gisteren een symposium over de vraag: "Sil it ea noch heve?" (zal 'het' - de Elfstedentocht - ooit nog doorgaan).

Op de laatste Elfstedentocht volgden drie zachte winters. En dit jaar waren er twee korte ijsperiodes. Strenge winters waren er in 1985, toen de Tocht der Tochten 22 jaar na de heroïsche overwinning van Reinier Paping in 1963 weer werd gereden, in 1986 en in 1987, toen de tocht op het nippertje werd afgelast. Ook streng waren de winters van 1996 en 1997. Paulusma: "Gemiddeld eens in de tien jaar hebben we een strenge winter. Laat dat door de stijging van temperatuur eens in de vijftien jaar worden, dan nog betekent dat er tot 2040 twee drie Elfstedentochten mogelijk moeten zijn." Monte Hallema, hoofd boezembeheer van Wetterskip Fryslân, ziet evenmin een beletsel. Hoewel de regenval toeneemt en de Friese gemalen meer water moeten afvoeren op de boezems, betekent dit niet automatisch dat een sterke stroming de ijsvorming bemoeilijkt, legt hij uit. "Een flinke vorst houdt het water in de grond vast." De waterschappen kennen de afspraak om te stoppen met de bemaling als de winter doorzet. "Mensen willen dan de vaarten op om te schaatsen", aldus Hallema. "Een Elfstedentocht kan uit het oogpunt van waterbeheer dus best, maar een voorwaarde is natuurlijk dat het flink vriest."

Voorzitter Henk Kroes van de Elfstedenvereniging heeft drie tochten meegemaakt. Hij beseft dat de kans op een Elfstedentocht kleiner wordt naarmate de kans op strenge winters afneemt. Van de laatste twee zachte winters werd hij "niet vrolijk". "Maar de glorie van de Elfstedentocht ligt mede in het feit dat hij wel eens niet doorgaat, zoals in 1987 en 1996." Als hij naar de frequentie van de afgelopen eeuw kijkt vijftien tochten houdt Kroes moed. "Ik hoop nog een vierde tocht, de zestiende editie, mee te maken." Statutair moet de voorzitter op zijn zeventigste aftreden. Kroes is nu 62. "Binnen acht jaar moet het lukken. Er komt vast en zeker weer een winter waarin het hard zal vriezen."

Verder ligt Kroes er niet wakker van. Hij maakt zich drukker over de gevolgen van de temperatuursstijging. "Zoals de zeespiegelrijzing. Dat is een belangrijker probleem dan het wel of niet doorgaan van een Elfstedentocht."