T V V O O R A F :
100 jaar GG&GD
WIM KÖHLER
De komende twee maandagavonden
zendt de VPRO een onevenwichtige film uit over de 100-jarige Amsterdamse
GG&GD. Regisseur Wim Schepens heeft prachtig werk geleverd, maar te
veel ruimte gegeven voor ach (wat zielig) en oh's (wat een smeerboel),
terwijl niet duidelijk wordt waarom de GG&GD doet wat hij doet. Bij een
eeuwfeest hoort een terugblik, een evaluatie van de actuele situatie en
een blik in de toekomst. Daarover geen woord en vooral: geen beeld.
Roemruchte en sociaal bewogen directeuren maakten de GG&GD groot. Soms
was er verval, altijd hadden ze conflicten: met de gevestigde artsen of
met het gemeentebestuur. Aandacht voor dat verleden en die kwesties had
de beelden meer inhoud gegeven. Het nieuw ingestelde spreekuur op de
vijfde verdieping van een homosauna vol dark-rooms en afwerkkamertjes
wordt begrijpelijker als de internationaal baanbrekende rol van de GG&GD
naar hiv-besmettingspatronen was genoemd. Het werk met allochtone
vrouwen op de consultatiebureaus en tijdens pedagogische spreekuren is
begrijpelijker als het nut van een hoge vaccinatiegraad van kinderen
duidelijk wordt gemaakt.
Toch zijn er zijn imposante en absurde beelden. Van de
stankoverlastbestrijder die in een woning bijna kniehoog door de lege
bierblikjes waadt. Van de dokter die onder een viaduct een verslaafde
bezoekt. De man is nog niet echt bejaard, maar hij heeft op straat "toch
tropenjaren gemaakt", aldus de arts. Hij stelt ouderenhuisvesting aan de
orde. "Hoe lang woon je hier al?" vraagt de arts. "Een jaar of twee,"
zegt de man met muts die zich ongemakkelijk uit zijn slaapzak wurmt. De
dokter heeft een soort kratje gevonden om op te zitten. "Eerst woonde ik
hiernaast, bij het sluisje," gaat de verslaafde verder. Hij woonde er
met vier mannen, maar er kwam een vrouw bij en toen ging het niet meer.
Ze stookte. Aangrijpende scène, mooi beeldmateriaal, maar enige
achtergrondinformatie over de harddrugsepidemie in Amsterdam, met een
vergrijzende populatie verslaafden, tilt zo'n scène uit boven de
curiositeit.
Een kritische opstelling over het werk van de GG&GD had ook geen kwaad
gekund, want in de documentaire komt ook nog een bejaarde verslaafde
Surinamer voor die het intakegesprek in een bejaardentehuis met zo'n
glazige blik ondergaat dat hij vermoedelijk niets begrijpt van de
directrice, die haar best doet zich eenvoudig uit te drukken, maar
niettemin de dichter Bloem citeert.
In de schaduw van de stad, VPRO, Ned.3, 20.58-22.00 uur.