Door een onzer redacteuren
ROTTERDAM, 12 FEBR. De Amerikaanse computergigant IBM hangt een miljoenenclaim boven het hoofd van slachtoffers van de holocaust. Aanleiding vormt een boek over de betrokkenheid van Hollerith, een Duitse dochteronderneming van IBM, bij de vervolging van de joden in de Tweede Wereldoorlog.

Volgens Edwin Black, auteur van het vandaag verschenen IBM and the Holocaust, hebben de ponskaartenmachines - voorlopers van de computer - van het Berlijnse bedrijf Hollerith, de administratie van concentratiekampen vereenvoudigd en daarmee bijgedragen aan de efficiëntie van de vervolging.

"De holocaust zou er ook zonder IBM zijn geweest", zegt Black vandaag in de Washington Post. "Maar de holocaust zoals wij die kennen, de holocaust van de grote getallen, dat is de holocaust van de IBM- technologie. Die bood de nazi's de mogelijkheid voor de omvang, de snelheid en de efficiency". In zijn boek stelt Black, zoon van ouders die de holocaust hebben overleefd, IBM verantwoordelijk voor 'the blitz in the blitzkrieg'.

Als bewijs voor zijn stelling voert Black onder meer het relatief grote aantal Nederlandse slachtoffers aan. Volgens Black was dat te danken aan het gebruik van ponskaartmachines bij het bevolkingsregister. Het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) wijst er echter op dat de meeste Nederlandse joden zichzelf hebben aangemeld.

Advocaten trachten in een zogeheten class action, namens alle slachtoffers, te bewijzen dat IBM misdaden tegen de menselijkheid heeft gepleegd, erbij heeft geholpen, dan wel er "wetend" aan heeft deelgenomen. Ze eisen voorlopig vooral inzage in het IBM-archief.

In een schriftelijke verklaring voor zijn werknemers, stelt IBM dat allang bekend is dat de nazi's voor hun administratie Hollerith-machines hebben gebruikt. Er staat zelfs zo'n machine in het Holocaust Memorial Museum in Washington. "Als dit boek nieuwe en controleerbare informatie verschaft die bijdraagt aan de kennis over deze tragische periode", aldus de verklaring, "dan zal IBM die onderzoeken en historici vragen hetzelfde te doen."