RIJSWIJK, 8 JAN. Johan van der Keuken is een van de meest gelauwerde cineasten van Nederland. Tot vlak voor zijn dood ontving hij bekroningen. Ter gelegenheid van zijn laatste film De Grote Vakantie, waarin hij zoekt naar een medicijn onder druk van de vergankelijkheid, kreeg hij onder meer de Bert Haanstra Oeuvreprijs voor zijn gehele werk. De 'air-road-movie' De Grote Vakantie ging in 1999 in première tijdens het Rotterdam International Film Festival. Behalve met de Haanstra Oeuvreprijs werd de film ook bekroond met de Silver Spire Award van het festival in San Francisco en de prijs van de gezamenlijke kerken op het filmfestival van Berlijn.

De op 4 april 1938 in Amsterdam geboren Johan van der Keuken debuteerde in 1960 met de film Een Zondag. Via films als Beppie (1965), De Tijd Geest (1968), Beeldenstorm (1982), De Tijd (1983), Face Value (1991) en Amsterdam, Global Village (1996), maakte hij naam als Nederlands documentairemaker/filmer. In 1989 resulteerde dat in een koninklijke onderscheiding.

Ook al was Van der Keuken vooral cineast, de fotografie liet hij nooit echt los. Samen met Remco Campert, die de teksten vezorgde, maakte hij in 1957 Achter Glas en werden zijn foto's in de periode 1957 tot 1960 tentoongesteld in Amsterdam, Parijs, Milaan, Biella en Roubaix. De gewone mens, de dagelijkse taferelen op straat en in fabrieken of gebouwen, bracht Van der Keuken heel groot, waardoor de beelden vaak nog meer ontroering kregen.

De Amsterdammer hoorde thuis in het korte rijtje met eminente cineasten als Joris Ivens en Bert Haanstra. Van der Keuken filmde vaak samen met zijn echtgenote Noshka van der Lely. Zijn werk was soms baanbrekend, opvallend en streek soms tegen de haren van de kijkers in. Face Value werd bij het verschijnen bedolven onder kritiek. De film bestond voor een groot deel uit close-ups van mensen, opgenomen in diverse landen in Europa.

Met Amsterdam, Global Village richtte Van der Keuken voor het eerst de camera alleen op zijn geboortestad. In de vier uur durende film/documentaire portretteert hij mensen uit zowel de grachtengordel als de buitenwijken.

Met De Grote Vakantie werd Van der Keuken het onderwerp van zijn eigen documentaire en nam hij min of meer afscheid van de wereld. De cineast brengt in beeld hoe hij omgaat met zijn naderende dood. In 1998 hoorde hij van zijn arts dat hij nog maar een paar jaar te leven had, omdat de prostaatkanker waar hij aan leed niet verdween. Zijn vrouw Noshka: ,,Laten we mooie reizen maken.''

( a d v e r t e n t i e s )