In de telecommunicatie heeft Thaksin Shinawatra een fortuin vergaard. Als nieuwe premier van Thailand belooft hij zijn landgenoten gouden bergen. Thai houden van Thai, maar wie betaalt?

Door onze redacteur WIM BRUMMELMAN

ROTTERDAM, 8 JAN. In Indonesië (bijna 200 miljoen inwoners) heerst de wanorde en worstelt president Abdurrahman Wahid om boven te blijven. In de Filippijnen (bijna 75 miljoen inwoners) richt alle aandacht zich op het afzettingsproces in de Senaat tegen de van corruptie verdachte en alleszins in gebreke blijvende president Estrada. Daarom is het goed nieuws voor de aangeslagen Zuidoost-Aziatische 'tijgerregio' dat in een ander belangrijk land, Thailand (60 miljoen inwoners), de kiezersmassa zich duidelijk heeft uitgesproken voor een sterke regering onder leiding van de flamboyante zakenman Thaksin Shinawatra. Na de parlementsverkiezingen van afgelopen zaterdag ligt de weg open voor de 51-jarige multimiljonair, die twee jaar geleden zijn eigen partij oprichtte, om een stabiele regeringscoalitie te gaan leiden.

Helaas, dat is slechts schijn. Thailand staat er met de overweldigende overwinning van Thaksin veel slechter voor dan op grond van de verkiezingsuitslag alleen mag worden verondersteld. Daar is alleen al het gegeven dat Thaksin mogelijk binnen enkele maanden weer (voor vijf jaar) van het politieke toneel moet verdwijnen, indien het Constitutionele Hof hem veroordeelt wegens het verzwijgen van zijn rijkdom bij het aanvaarden van een eerder (kortstondig) ministerschap. Thaksin heeft het afgelopen jaar een groot aantal politici van de tweede garnituur naar zijn Thai Rak Thai ('Thai houden van Thai') gelokt, en waarnemers voorspellen nog een chaotische strijd om het leiderschap, indien Thaksin noodgedwongen naar de achtergrond verdwijnt.

Thaksin zelf maakt zich minder zorgen: ook als hij slechts kortstondig premier kan zijn, weet hij wat hem te doen staat. "Mijn visie is niet aangetast. Ik kan nog steeds mijn geweer richten en de trekker overhalen", zei hij, nadat de Thaise anti-corruptie commissie hem vorige maand al schuldig bevond aan het verzwijgen van zijn rijkdom. "Voordat ik sterf, wil ik eerst onze vijanden doden, en die zijn armoede, drugs en corruptie."

Tegenstanders van Thaksin halen hun schouders op over deze verkiezingretoriek: vooral als het om corruptie gaat, heeft de beoogde nieuwe premier van Thailand de schijn tegen. Moeilijk controleerbaar zijn de beschuldigingen over het kopen van stemmen bij de verkiezingen van afgelopen zaterdag. Duidelijk is wel dat alle 70.000 gemeenten een douceurtje van 1 miljoen baht (ruim 53.000 gulden) tegemoet kunnen zien van de nieuwe premier - dat heeft hij tenminste beloofd. "In plaats van stemmen te kopen voor de verkiezingen, zoals de gebruikelijke praktijk is in dit land, geeft hij het geld nadat hij is verkozen", zei een sceptische waarnemer aan de vooravond van de stembusgang.

Meer misschien nog dan de beschuldigingen over fraude - 'De mensen weten heel goed waar mijn geld vandaan komt. Ik heb het verdiend. Het komt niet van corruptie', zegt Thaksin zelf - maken analisten zich zorgen over het te verwachten beleid volgens het recept dat 'Thai van Thai houden'. Thailand had in de zomer van 1997 de twijfelachtige primeur om de financiële crisis in Azië in te luiden. De nu verslagen premier Chuan Leekpai, die in november 1998 aantrad, heeft zich onderworpen aan de receptuur van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), zoals sanering van de financiële sector en liberalisering van sectoren die nauw verweven waren (en zijn) met de overheid. Chuan heeft de daarvoor vorig jaar de gelukwensen van het hoofdkantoor van het IMF in Washington in ontvangst mogen nemen, maar in eigen land wordt hij door de oppositie afgeschilderd als een kille technocraat, die het land uitlevert aan de buitenlanders en Thailand ten prooi maakt aan 'neo- kolonialisme'.

Thaksin schroomt niet om de nationalistische kaart te spelen. Zijn dynamische uitstraling charmeert de grote, arme kiezersmassa op het platteland (dat afgelopen zaterdag massaal op hem heeft gestemd). Maar ook de grote, veelal Chinees-Thaise famielieconglomeraten, die de waarde van hun bezittingen ineen zagen schrompelen na het uitbreken van de Aziatische crisis, hebben de hoop gevestigd op de reddende arm van Thaksin bij het oplossen van hun schuldenproblemen. Industriëlen als topman Prachai Leophairat van de Thai Petrochemical Industry en vooraanstaande bankiers hebben openlijk steun uitgesproken voor hun collega Thaksin, die (met zijn vrouw) grootaandeelhouder is in onder andere de houdstermaatschappij Shin Corp en het mobiele- telefoniebedrijf Thaicom Satellite. "Thaksin heeft een simpel plan dat aantrekkelijk is: trek meer geld uit om banken en bedrijven in moeilijkheden te ondersteunen", zeggen waarnemers. Belangenverstrengeling tussen de politieke en economische elite is in Thailand niets nieuws, maar onder regie van Thaksin zal het systeem van patronage een nieuwe impuls krijgen, vrezen zij. Dat betekent: minder inzichtelijkheid en druk op de overheidsbegroting om meer geld uit te geven. "Het zal vier tot vijf jaar duren voordat de gewone man zal begrijpen dat hij betaalt voor de rijken", aldus een analist onlangs in de Far Eastern Economic Review.

( a d v e r t e n t i e s )