Door onze correspondent
PEKING, 8 JAN. Wijlen Deng Xiaoping, China's opperste leider in ruste die in 1989 het bevel gaf tot het neerslaan van de pro-democratische studentenprotesten op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking, vreesde voor huisarrest als de demonstrerende studenten niet zouden worden aangepakt. Dat blijkt uit vertrouwelijke documenten van de Communistische Partij, die door een anonieme functionaris naar de VS zijn gesmokkeld.

In een van die documenten, opgetekend tijdens een bijeenkomst van partijoudsten, thuis bij Deng Xiaoping, zegt de bejaarde leider dat de demonstrerende massa op het Plein van de Hemelse Vrede niet "gewoon studenten" zijn, maar "een handjevol oproerkraaiers en lawaaitrappers". Volgens Deng nam "de anarchie" met de dag toe. "Als dit zo doorgaat, zouden zelfs wij huisarrest opgelegd kunnen krijgen." De documenten, die onder de naam The Tiananmen Papers bij de Amerikaanse uitgeverij Public Affairs zijn gepubliceerd, bestaan uit de notulen van bijeenkomsten van het politburo (de hoogste leiding van de partij), rapporten van de geheime dienst en verslagen van ontmoetingen en telefonische gesprekken met Deng. Ze geven een overzicht van de discussies, beslissingen en strijd binnen de Chinese partijtop, die uiteindelijk zouden resulteren in het bloedige optreden van het Volksbevrijdingsleger in de nacht van 3 op 4 juni 1989.

De documenten bieden geen opmerkelijk nieuws over de posities van de betrokken leiders en de interne partijstrijd die voorafgingen aan de beslissing tot het militaire ingrijpen. Ze geven ook geen antwoord op de belangrijke vraag hoeveel mensen die nacht zijn omgekomen. Maar ze geven bekende feiten en de dramatische afwikkeling van de historische gebeurtenissen in 1989 een duidelijker gezicht. Twee gerenommeerde Amerikaanse sinologen, Andrew J. Nathan en Perry Link, staan in voor de authenticiteit van de documenten en hebben ze vertaald. In Nederlandse vertaling zijn de documenten verschenen bij uitgeverij Contact.

( a d v e r t e n t i e s )