Door onze redacteur WARD OP DEN BROUW
HEERENVEEN, 29 DEC. Als een leeuw die uit zijn kooi werd vrijgelaten begon Rintje Ritsma gisteren aan het NK allround. De weinige toeschouwers in Heerenveen zagen een blok graniet in een strak schaatspak met krachtige slagen over het ijs bewegen.

Met elke beweging en elke slag maakte de 30-jarige pionier van het commerciële schaatsen duidelijk dat hij zijn nieuwe werkgever TVM de eerste prijs van het seizoen wilde bezorgen. Na een halve minuut was Ritsma's NK voorbij. Wat al meer dan vijf jaar niet was gebeurd, overkwam hem gisteren. Powerhouse Ritsma viel. In de laatste binnenbocht werd een braam op één van z'n schaatsen hem fataal. Op topsnelheid en op weg naar een '36'er', knalde hij in het luchtkussen naast de baan. Bijna sleurde hij z'n tegenstander, de tien jaar jongere Mark Tuitert, mee in zijn val. De Europees kampioen belandde op de 24ste en laatste plaats.

Met een pijnlijke rug en een zere schouder ging hij later op de dag van start voor de vijf kilometer. Een martelgang. Weg was de allure die hij op de 500 meter etaleerde. Ritsma sleepte zich in wat zijn coach een "dramarace" noemde naar de finish, naar een 13de plek, dertien seconden langzamer dan ploeggenoot Bob de Jong. Nog steeds bezette hij de 24ste plek in het tussenklassement.

Deelname aan het EK, over twee weken in Italië, staat dezer dagen op het spel in Heerenveen. Ritsma geniet net als wereldkampioen allround Gianni Romme een beschermde status op het het NK. Na een val, ziekte of een diskwalificatie zou de keuzecommissie van de Nederlandse schaatsbond (KNSB) hem in het weekeinde alsnog kunnen aanwijzen voor deelname aan het EK. Ritsma viel en werd daarmee een 'bespreekgeval'. Als hij op de overige afstanden goed zou presteren, leek niets uitzending naar het EK in Baselga di Pinè in de weg te staan. Maar de tien kilometer mag hij als gevolg van zijn slechte klassering niet rijden en zijn 5.000 meter leek gisteren nergens op. Omdat hij last had van zijn rug, beweerde zijn coach Geert Kuiper, gevolg van de val op de 500 meter. Tot vanochtend was onzeker of Ritsma wel in staat was om verder te schaatsen. Kuiper voelde dat het zwaard van Damocles, in de handen van de commissie topsport van de KNSB, boven Ritsma hing. Als de Europees kampioen zich zou afmelden voor de 1.500 meter van vanmiddag, zou hij dan zaterdag na afloop van het toernooi alsnog aangewezen worden voor het EK? Of moest Ritsma vandaag juist aan de start verschijnen, in een poging opnieuw te schitteren op de schaatsmijl, de afstand waarop hij in het verleden zoveel klasse heeft getoond en waarop hij bij zijn laatste Winterspelen, in 2002, die felbegeerde gouden medaille wil veroveren, de enige ontbrekende trofee in z'n uitpuilende prijzenkast. Ritsma koos vanochtend voor die laatste optie. "Gewoon rijden", was na een ijstraining van een half uur zijn antwoord op de vraag of hij vandaag start.

Gianni Romme kwam moeizaam op gang op het NK. Alsof hij zich op de 500 meter op een baan van stroop een weg naar de finish moest banen. De klok bleef stilstaan bij 38,35. Dertiende. Anderhalve seconde langzamer dan Ids Postma, de Fries die zich met succes uit het diepe dal van een hopeloze seizoensstart worstelde. De vijf kilometer besloot Romme op een voor hem ongebruikelijke vijfde plek, in een voor hem ongebruikelijke tijd van 6.35,88, vijf seconden achter winnaar Bob de Jong. Drie weken geleden had Romme op dezelfde baan nog zijn eigen wereldrecord op de tien kilometer aan flarden gereden. De Romme van nu is een slap aftreksel van het exemplaar dat op 26 november Thialf deed exploderen.

Net als Ritsma geniet Romme op het NK een beschermde positie. Op tweede kerstdag werd Romme geplaagd door een verhoging, een medisch feit waarvan coach Peter Mueller en teamarts Berend Nikkels de keuzecommissie van de KNSB aan de vooravond van het NK op de hoogte hadden gebracht. 38,2; geen koorts maar een verhoging. Bloedonderzoek wees uit dat Romme gewoon op het NK kon starten. Na z'n beroerde eerste dag in Thialf besloten Mueller en Nikkels om de 27-jarige titelverdediger naar huis te sturen. Romme legde zich daar bij neer. "Ik heb ook geen zin om hier in de rondte te rijden voor de tiende plaats."

"Ik mis de power, m'n lijf is gewoon een beetje suf", verklaarde een licht verkouden Romme, die vorig jaar het EK door ziekte miste. "Maar ik ben niet echt ziek. Met een verkoudheid heb ik ook wel eens goed gereden." Als hij niet wordt aangewezen voor het EK, zal hij zich daarbij neerleggen, kondigde Romme gisteren aan. "Ik heb alleen recht van spreken als ik hier hard rijd." "Het zijn raspaardjes", zei ploegarts Nikkels aan het einde van de eerste NK-dag over schaatsers van het kaliber Romme. Romme heeft volgens hem niet afgehaakt om medische redenen, maar uit 'medisch-tactisch' oogpunt. Als Romme zich ziek had afgemeld voor het toernooi, zoals Jan Bos dat deed voor het NK sprint dat vanmiddag van start is gegaan, dan was Romme als beschermde schaatser wellicht probleemloos aangewezen voor het EK. Nu heeft hij zich onnodig kwetsbaar gemaakt als bespreekgeval. Romme wel en Ritsma niet naar het EK, dat lijkt de beslissing waar de keuzecommissie naar neigt.

In de schaduw van beide titanen speelde zich gisteren ook een boeiende strijd af. Na de 500 en de 5.000 meter ging Jochem Uytdehaage verrassend aan de leiding, voor Ids Postma en Jelmer Beulenkamp. Uytdehaage, de 24-jarige stayer uit de ploeg van bondscoach Gerard Kemkers, stevent af op de eerste grote prijs in zijn prille carrière als lid van de kernploeg. Zijn 1.500 meter is acceptabel, zijn tien kilometer bij vlagen briljant; bij elkaar genoeg om het NK allround zaterdag als winnaar af te sluiten. Met Postma hoogstens op een tweede plaats, de klassering waarmee hij vanmiddag aan de 1.500 begint. De jarige Postma (27) kan zich niet voorstellen dat zowel Romme als Ritsma naar het EK mag afreizen. "Voor mij werd twee jaar geleden ook geen uitzondering gemaakt toen ik gevallen was." Postma miste door die val het EK en het WK.

Zie ook:

Deken van kou zorgt voor recordijs (28 december 2000)

( a d v e r t e n t i e s )