T V V O O R A F :
Afscheid van David Letterman
DIRK LIMBURG
Het is een droevige dag. Weer
staat Nederland aan de vooravond van een Lettermanloos tijdperk. De 30
tot soms wel 60 duizend mensen die laat op de avond de zender Fox wisten
te vinden om nog even voor het slapen gaan te kijken wat Dave te bieden
had, zullen dat na vanavond niet meer kunnen doen. Fox is verkocht en de
nieuwe bazen geloven het wel.
Een van de gevolgen van de overname door SBS van Rupert Murdochs
Nederlandse zender Fox is het verdwijnen van The Late Show with David
Letterman. De humoristisch talkshow was sinds september 1998 iedere
werkdag rond een uur of halftwaalf present. Het tijdstip varieerde en zo
pakte je al zappend vaak nog wat blote mensen en spectaculaire
achtervolgingen mee. Maar hij was er tenminste. Eerst nog met een
vertraging van enkele dagen - nodig voor de ondertitels - maar sinds
oktober keurig met de show die de vorige avond om halftwaalf in de
Verenigde Staten was uitgezonden.
David Letterman (1947) is een fenomeen op de Amerikaanse televisie. Hij
was sinds 1978 te zien in de Tonight Show van de legendarische
talkshowhost Johnny Carson voor wie hij regelmatig in viel. In 1992
rekende Dave erop dat hij Carson zou opvolgen, maar de zender NBC koos
voor zijn concurrent Jay Leno. Concurrent CBS bood Letterman vervolgens
op hetzelfde tijdstip een programma aan. En sindsdien zit Amerika met
een jaloersmakende overdaad aan kwaliteit op bedtijdtelevisietijd.
Letterman, noch Leno, nemen ooit een week rust.
Nu is het voorbij, althans in Nederland. Sinds 1994 was David Letterman
hier te zien, met onderbrekingen en meestal op RTL5. Er keken wel eens
300.000 mensen, maar gemiddeld waren het er zo'n zeventigduizend. Te
weinig volgens RTL5 en zelfs een grote actie van luidruchtige
Lettermanfans kon de zender september 1997 niet op andere gedachten
brengen. Een jaar later kwam hij terug bij het nieuwe Fox en nu is het
weer voorbij. Voor Lettermanliefhebbers is het sneu dat ze blijkbaar
voor geen van de drie zenders van SBS (SBS6, Net5 en Fox8) aantrekkelijk
zijn.
Ook uit de richting van het publieke bestel gloort weinig hoop. De
coördinator van het derde net, Tom Kamlag, heeft al laten
doorschemeren dat er nog eerder een eigen latenightshow op zijn zender
zal verschijnen dan dat hij plaats ziet voor Letterman.
De Nederlandse fans morren maar lijken murw: tot meer dan een paar
honderd boze en vooral teleurgestelde reacties zijn ze niet meer in
staat (www.dulex.org).
Critici van The Late Show hebben overigens gelijk: het komt soms
wel erg ingestudeerd over. En niet alle gasten zijn even gevat en de
gesprekken gaan zelden diep. Maar meestal komt er toch een moment dat
het spontaan vaart krijgt. De monoloog waar Letterman mee opent is een
dagelijks hoogtepunt met vaak meesterlijke actuele grappen over Amerika.
Dit deel van de show blijft dagelijks via internet (www.cbs.com) te
beluisteren. Verder is er iedere dag een toptienlijst (ook op de
website), een beroemdheid en vaak een muzikale gast. Maar altijd is er
Dave, adrem, geestig en soms zalig schmierend en koketterend met zijn
volkse domheid.
Het jaar 2000 was een goed jaar voor Letterman. Het begon met een breed
uitgemeten bypass-operatie - hij haalde zelfs zijn artsen naar de show
en sneerde wekenlang naar de walgelijke gedecaffineerde koffie die hij
moest drinken. Dit najaar was hij op dreef bij de verkiezingen en de
nasleep daarvan. Jammer dat juist nu Bush president wordt het dagelijkse
Amerika een stuk verder weg komt te liggen.
David Letterman, Fox, 23.30-0.30u.