Een nieuwe technologie, GPRS, maakt het huidige netwerk voor mobiel bellen drie keer zo snel en maakt een continue verbinding tussen mobiele telefoon en netwerk mogelijk. Een middel dus voor snel mobiel dataverkeer zoals het rappe vraag- en antwoordspel tussen kantoor en medewerkers onderweg.

Door Stéphane Alonso en Michiel van Nieuwstadt

Het zou een grand café kunnen zijn, schouwburg, warenhuis of een museum voor moderne kunst. Het hoofdkantoor van Interpolis in Tilburg doet niet denken aan verzekeringen of autoschade. Binnen heeft niemand een vaste werkplek. Er zijn cockpits voor zonderlingen en open werkplekken voor kletskousen. Even informeel overleggen kan in de sfeervolle lobby's met bruinleren banken.

Dat iedereen elkaar kan vinden, is te danken aan het interne netwerk voor mobiele telefonie waarmee het gebouw vijf jaar geleden werd uitgerust. Dit circuit staat los van de vijf nationale netwerken voor mobiele telefonie (GSM) die Nederland telt. Werknemers pakken bij binnenkomst hun telefoontoestel van een grote muur met oplaadbatterijen. Wie het pand verlaat, schakelt zijn interne telefoon door naar zijn GSM; de huistelefoon is maar tot zestig meter buiten het gebouw bruikbaar.

Het paradepaardje van Interpolis is flexwerken. Medewerkers die onderweg zijn, kunnen hun draagbare computer via de GSM-telefoon verbinden met de thuisbasis. Dat lijkt handig, maar de verbinding is tergend traag. Dat maakt het ook duur want de lijn blijft langer bezet dan nodig. Telecombedrijf KPN is daarom in het Interpolis-gebouw een proef begonnen met GPRS (General Packet Radio Service), een technische aanpassing die het huidige GSM-netwerk van KPN drie keer zo snel maakt.

Met deze nieuwe techniek wordt het mogelijk om via de mobiele telefoon het wereldwijde web te betreden, een ontwikkeling waar de telecomwereld al enkele jaren naar uitkijkt. Mobiel internetten kan nu al met de zogeheten WAP-telefoon, maar die is niet vriendelijk voor de gebruiker: voor elk brokje informatie moet de telefoon een aparte verbinding maken, het geduld wordt danig op de proef gesteld. Gefrustreerde gebruikers laten de peperdure telefoontjes links liggen.

Een belangrijk kenmerk van GPRS is, naast snelheid, de continue verbinding tussen de mobiele telefoon en het netwerk. Telkens opnieuw inloggen behoort tot het verleden. "Dat duurde soms wel drie minuten. Voor veel mensen is dat een drempel", zegt Han Mescher, die technologische projecten bij Interpolis begeleidt.

Met de komst van GPRS beschikt elke werknemer - in de auto, op de werkplek of thuis - over een snelle verbinding met zijn bedrijf. "De technologie is geschikt voor interactieve toepassingen, zoals het snelle vraag- en antwoordspel tussen kantoor en medewerkers onderweg", zegt Paul Smits, directeur productinnovatie van KPN Mobile en niet te verwarren met de gelijknamige topman van moederbedrijf KPN.

Mescher verwacht ook dat het beheer van computers makkelijker zal worden. Met de voortdurende en snelle verbindingen van GPRS kan dat voortaan makkelijker gebeuren vanaf een centrale plek.

KPN en telecombedrijf Telfort (van British Telecom) claimen sinds anderhalve week dat hun nieuwe datasystemen helemaal klaar zijn voor commerciële exploitatie. Telfort heeft één klant, Ernst & Young Interim-management. KPN heeft er twee, naast Interpolis ook het computerbedrijf IBM. Libertel begint in het eerste kwartaal van 2001, Dutchtone en Ben volgen in de maanden daarna.

Het huidige Interpolisnetwerk sluit relatief makkelijk aan op de nieuwe technologie, maar niet elk bedrijf kan die zomaar gebruiken. Bedrijven moeten liefst al beschikken over een gecentraliseerd computersysteem. "Bedrijven moeten intern de organisatie goed op orde hebben om ten volle te profiteren", zegt Smits "Het aansluiten van de mobieltjes is daarna een relatief kleine stap."Het loopt nog geen storm. Volgens Smits zijn er nog maar weinig mobieltjes beschikbaar die de technologie aankunnen. KPN gebruikt een toestel van Motorola, Telfort werkt met Ericsson. "Motorola probeert wat van de achterstand op Europese concurrenten goed te maken door snel met deze nieuwe toestellen te komen", zegt Smits.

Probleem voor de telecombedrijven is bovendien dat nieuwe technologieën voor mobiele datacommunicatie elkaar de komende jaren in snel tempo zullen opvolgen. Het is onzeker welke het zullen redden en welke niet. In de letterbrij staan onder meer een tweede versie van WAP op de agenda, één of twee nieuwe versies van GPRS en het zogeheten EDGE (Enhanced Data Rates for GSM Evolution). Vanaf 2002 is het dan alweer tijd voor UMTS (Universal Mobile Telecommunications System).

GPRS heeft één belangrijk voordeel: het vergt nauwelijks nieuwe investeringen. Een aanpassing van de software in de bestaande GSM-masten volstaat. Voor andere technieken moeten soms compleet nieuwe antenneparken worden geïnstalleerd. KPN heeft volgens Smits tot nu toe nog maar een fractie geïnvesteerd van de 250 miljoen gulden die vorig jaar is begroot.

Er klinken ook sombere geluiden. In een recent rapport stelt adviesbureau Aberdeen Group dat de beloofde snelheden van GPRS in praktijk niet haalbaar zijn. De techniek zou daarom geen lang leven beschoren zijn. Aberdeen Group ziet kansen voor EDGE, een technologie die veertig keer zo snel is als GSM. Volgens Smits kiezen de meeste telecombedrijven voor GPRS, omdat voor EDGE nieuwe antennes moeten worden opgesteld. "Standaarden zijn onderhevig aan kuddegedrag", zegt Smits. "Het heeft weinig zin om als enige schaapje in een andere richting te lopen."

KPN levert van oudsher spraaktelefonie, maar met de komst van mobiele datanetwerken (internet) zal het zich moeten waarmaken als automatiseerder. "Je hoeft KPN niets uit te leggen over een telefoon in de huiskamer", zegt Mescher van Interpolis. "Maar het gaat hier om datacommunicatie, een geheel nieuw metier. Dat ze daarmee nog een beetje moeite hebben, is wel te merken. Het is nog geen gesneden broodje voor ze." Het telecombedrijf moet wennen aan het idee dat het geen kant-en-klaar product kan aanbieden aan zijn klanten. Mescher geeft een voorbeeld: "Bij IBM [de eerste klant] heeft KPN veiligheidsvraagstukken getest. Daarna hadden ze opvattingen over veiligheid die strookten met die van IBM, maar niet met die van ons. Er staat hier niet overal IBM op de computers."

Een heikel punt bij de invoering van GPRS is de doorberekening van de kosten aan de klant. Bij spraaktelefonie worden de tarieven per minuut berekend. " Ook al zeg je helemaal niets", aldus Mescher. Bij datacommunicatie kan dat niet omdat het (in principe) maar fracties van seconden duurt om informatie over het netwerk te verzenden. Wie dan per minuut rekent, houdt geen goedbelegde boterham over."

KPN ontwikkelt een systeem van kostenberekening waarbij de klant per verstuurd brok informatie (bytes) betaalt. Interpolis rekent erop dat met GPRS het verzenden van informatie een stuk goedkoper zal worden dan nu het geval is met het minutentarief. KPN belooft kostenvoordelen. Smits: "Tegen een prijs van 4, 20 gulden per Megabyte kost het verzenden van een mailtje niet meer dan een paar cent."

Spraaktelefonie zal volgens Mescher in de toekomst "een enorme cashcow" blijven voor KPN. Hij denkt dat het telecombedrijf daarom veel prioriteit zal blijven geven aan spraak. Dat kan problemen gaan geven want zowel spraak als datacommunicatie zullen over hetzelfde GSM- netwerk lopen. Interpolis, zo maakt Mescher duidelijk, wil de garantie dat informatie direct aankomt op de plaats van bestemming en niet wordt 'geparkeerd' totdat er weer ruimte is op het GSM-net.

De verzekeraar is bereid hiervoor te betalen. Mescher pleit voor verschillende tarieven voor verschillende wensen. "Wie razendsnelle verbindingen wil, betaalt meer. Wie geen haast heeft, komt in een lagere tariefgroep." In de tweede helft van volgend jaar wil KPN ook de consument gaan bedienen met zijn GPRS-netwerk. Daarbij leunt het zwaar op de kennis van zijn Japanse partner Docomo, dat in eigen land al een paar jaar bezig is met mobiel internetten. De zaktelefoon i-mode is in Japan ongekend populair, om te mailen of voor spelletjes. KPN wil i- mode op één zaktelefoon gaan combineren met de Europees- Amerikaanse technologische standaard (de tweede versie van WAP). Experts verwachten dat beide technieken in de toekomst zullen samensmelten. Rest KPN nog aantrekkelijke nieuwe toepassingen te vinden voor de Europese gebruikers van mobiel internet. Die moeten de consument uiteindelijk over de drempel helpen. Volgens Smits heeft een groep Nederlandse studenten intussen enthousiast gereageerd op een populair Japans spel waarbij de telefoongebruiker een virtueel lijntje kan uitgooien op de beste visplekken van de aardbol.

( a d v e r t e n t i e s )