Hij leek als rector de ideale intermediair tussen de eerste islamitische middelbare school en de Nederlandse maatschappij. Maar voor de herfstvakantie zat Ton van Erven al thuis. "Waarschijnlijk was ik te verlicht. "

Door onze redacteur SHEILA KAMERMAN

ROTTERDAM, 6 DEC. Islamitische basisscholen bestaan al, een Islamitische middelbare school was er nog niet. Dit schooljaar opende de Ibn Ghaldoen-school - na vele jaren politiek geharrewar - haar deuren in Rotterdam. Met 'ideeënman' en niet-moslim Ton van Erven aan het roer.

Van Erven wilde een islamitische school waar moslimjongeren zich thuis zouden voelen, maar vooral ook een vernieuwingsschool op onderwijskundig gebied. Breken met de traditionele lesuren van vijftig minuten, onderwijs-op-maat zodat ieder kind zich maximaal kan ontwikkelen.

Het leek mooi, maar de problemen begonnen snel en stapelden zich op. De onderwijsinspectie sprak in oktober en vorige week haar zorgen uit: de school kan geen gegevens overleggen over de leerlingen, de lesroosters voldoen niet aan de wettelijke eisen, de eindexamenkandidaten krijgen ondermaats les en rector Ton van Erven (46) zit thuis.

U bent ziek?

"Officieel wel. In werkelijkheid ben ik opgestapt.

Het gaat niet goed met de school, wat ging er mis?

"Bijna alle leerlingen die zich aanmeldden, zijn zonder noemenswaardige selectie aangenomen. Het gevolg was dat we begonnen met ruim 300 leerlingen die in niveau enorm van elkaar verschilden. Van vbo tot vwo. Bovendien heeft het bestuur ook leerlingen aangenomen die aan het eind van het vorig schooljaar op een andere school waren blijven zitten, of het dringende advies hadden gekregen om een andere school te zoeken. Daartussen zaten een flink aantal moeilijk opvoedbare of gedragsgestoorde leerlingen. Dat kan een spliksplinternieuwe school absoluut niet aan."

U accepteerde dat?

"Ik heb gewaarschuwd dat het niet goed zou gaan. Maar toen het bestuur anders besliste heb ik dat geslikt. Nu denk ik dat dat niet verstandig was. Het ging er het bestuur niet om zoveel mogelijk leerlingen binnen te halen, ze vonden het hun moslimplicht om niemand buiten de poort te laten staan. Ze wilde een school die een safe haven was voor alle leerlingen die daar op grond van hun geloof naar toe wilden. Het heeft mij de eerste maanden enorm veel tijd gekost om voor leerlingen die écht niet te handhaven waren een andere school te zoeken.

Daarnaast waren ook veel andere zaken niet in orde. Er waren nog geen schoolboeken, de lesroosters waren nog niet klaar en er waren onvoldoende gekwalificeerde leraren. Dat maakte de start zeer moeizaam en chaotisch."

Waarom bent u daar in meegegaan?

"Ik had een droomschool voor ogen. moslimjongeren moeten een spagaat maken tussen de islamitische cultuur thuis en de Nederlandse cultuur daarbuiten. Ik zag een islamitische school voor me die hen zou leren hun plek in de Nederlandse maatschappij te verwerven zonder hun identiteit te verliezen. Ik denk dat als ze eerst zichzelf leren kennen, een goede keuze kunnen maken over de manier waarop ze hun moslim-zijn willen uitdragen. Moet je, als je als moslimvrouw in een Nederlands bedrijf werkt, mannen een hand geven of een hoofddoek dragen? Ieder meisje moet daarin zelf een keuze maken. Maar je moet er wél over hebben nagedacht."

Het bestuur zag dat niet zitten?

"Aanvankelijk lieten ze mij mijn idealen verkondigen, maar uiteindelijk wilden ze toch een vrij strenge, traditionele islamitische school. Overigens niet alleen het bestuur, ook het grootste deel van de docenten hield er traditionele denkbeelden op na. Dat zag ik bijvoorbeeld in de vele regels waaraan de leerlingen zich moesten houden. In de kantine worden de stoelen aangeschoven en gooi je niets op de grond. Logisch, maar het lijkt me beter om een leerling daarop aan te spreken op een moment dat het gebeurt. Je kunt uitleggen dat het gezelliger is als iedereen zich normaal gedraagt. Liever dat dan zeggen: 'Wat jij doet mag niet, want het staat in het reglement'."

Waarom was vernieuwing van het onderwijs voor u zo belangrijk?

" Mijn leerlingen zouden niet al bij binnenkomst worden geselecteerd voor een bepaald niveau op basis van de Cito-toets van de basisschool. Juist omdat het om allochtone kinderen gaat, moet je proberen om er uit te halen wat erin zit. Daarvoor moet je onderwijs-op-maat bieden en kinderen individueel intensief begeleiden. Daarnaast wilde ik ook de lessen anders indelen. Leraren moeten organiseren, instructie geven, de lesstof oefenen, controleren en zich ook nog met de leerlingen zelf bemoeien. Dat kan anders. Laat relatief eenvoudige zaken zoals het oefenen van de lesstof over aan een stagiair van bijvoorbeeld de lerarenopleiding. De docent krijgt meer ruimte voor de inhoud van het onderwijs. Dat is er nooit van gekomen. De lessen op de Ibn Ghaldoen duren gewoon 50 minuten met één leraar voor de klas.

U was te verlicht?

"Waarschijnlijk wel, ja.

Als uw ideeën en die van het bestuur zoveel verschilden, waarom bent u dan aangenomen?

"Ik was een ideale intermediair. Ik stond blanco tegenover de verschillende islamitische stromingen en was daarom voor alle partijen acceptabel. Daarnaast heb ik als oud-beleidsadviseur van de Dienst Stedelijk Onderwijs in Rotterdam een groot netwerk in de onderwijswereld. Achteraf vind ik het ook raadselachtig waarom ik met zoveel applaus ben binnengehaald en met net zo'n vaart weer op een zijspoor ben gezet."

( a d v e r t e n t i e s )