Zuinig met energie omspringen hoeft niet vervelend te zijn. Wie veel uit eten gaat en dure kleren koopt, draagt bij aan het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen.

Door onze redacteur ARJEN SCHREUDER

SPIJKENISSE, 17 NOV. Wat kun je doen om de klimaatverandering tegen te gaan? Hoe kun je als burger zuiniger met energie omgaan? "Iedereen weet dat je de verwarming wat lager kunt zetten en de gordijnen eerder dicht kunt doen", zegt Frank Heusdens uit Spijkenisse. "Maar je kunt meer doen." Zelf woont hij, met zijn echtgenote Louise en kinderen Jasper (10) en Eline (7) negen jaar in een energiezuinige woning. Trots toont hij de serre naast de huiskamer, die bij zonlicht warmte vasthoudt die de huiskamer in kan worden geleid.

"We hebben de kaasschaafmethode gehanteerd", zegt Louise Heusdens vanachter een kop thee aan de houten eettafel in de huiskamer. "Van alles een beetje minder." Bracht het gezin bijvoorbeeld aanvankelijk veel tijd door in het subtropische zwemparadijs, later gingen zoon Jasper en dochter Eline alleen nog zwemmen als dat voor het halen van hun zwemdiploma's nodig was. Bovendien worden ze nooit meer met de auto gebracht, maar met de fiets. " Zelfs als het keihard regent gaan we op de fiets", zegt vader Frank. In plaats van naar het zwembad gingen de kinderen vaker naar het theater en de bioscoop.

Minister Pronk (VROM) opent vandaag op de klimaatconferentie van de VN een publiekscampagne met als motto 'Je moet wel gek zijn om het klimaat te vernielen'. De campagne geeft tips om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan zonder dat dit de kwaliteit van het leven aantast. Integendeel, zo is de suggestie. Een stijging van het inkomen hoeft niet altijd gepaard te gaan met een stijging van het energiegebruik, bleek uit een vorig jaar afgesloten experiment. Voor de proef kregen twaalf Nederlandse huishoudens, waaronder het gezin Heusdens, twintig procent meer inkomen en tegelijkertijd de opdracht om fors op energie te besparen. Resultaat: een reductie van energieverbruik met gemiddeld veertig procent ten opzichte van vergelijkbare huishoudens. "Met dit experiment hebben we bewezen dat je niet terug naar de Middeleeuwen hoeft om energiezuinig te leven", zegt Taco Schmidt van het Rotterdamse adviesbureau CEA, destijds projectleider van het experiment. "Je moet als overheid alleen mensen de vrijheid geven om keuzes te maken."

Een van de belangrijkste trucs om energie te sparen is extra veel geld uitgeven aan luxe diensten en producten: dus 'kwaliteit kopen' en anderen voor je laten werken in plaats van wéér een bloemetje (waarvoor gestookt moet worden) of nóg een vliegvakantie.

'Boontjes uit Egypte kopen we nooit'

Bijvoorbeeld: De familie Heusdens liet een vakman de muren van hun huiskamer en serre granollen. En "voor het fijnere stucwerk" ging Louise naar de schoonheidsspecialist. De familie liet de bank opnieuw bekleden, gaat nu vaker uit eten. Koopt duurdere kleding. "Je hoeft dus echt niet in een slaapzak met een kaarsje in de hand een boek te lezen", schetst vader Frank het gevreesde beeld. Zoon Jasper interrumpeert: "Een kaars verbruikt toch ook energie?"

Energiezuinig leven is niet zelden een kwestie van rekenen: wie voor een verjaarsdagscadeau twijfelt tussen de aankoop van een zuinig geproduceerde vaas en een iets minder zuinig geproduceerde dubbel-cd, kan soms toch beter de dubbel-cd kopen. Wie immers de iets goedkopere vaas koopt, houdt geld over voor het kopen van een bos rozen erbij, en dat stuwt het indirecte energieverbruik weer flink op. Bloemen zijn energieverslinders. Louise: " Vroeger kochten we elke week bloemen. Nu af en toe. Dan genieten we er extra van."

Doel van het experiment van VROM was niet alleen het directe maar vooral het indirecte gebruik van energie terug te dringen. Meer dan de helft van het energiegebruik van huishoudens bestaat namelijk uit het verbruik van indirecte energie, dat wil zeggen de energie die nodig is om producten en diensten te produceren. Voor het project leverden de universiteiten van Groningen en Utrecht gegevens over hoeveel energie bepaalde producten verbruiken. Zo is het energiebeslag van één liter wijn 33 megajoule (onder meer door buitenlands transport), dat van een liter volle melk ruim 9 megajoule, terwijl een kilo rundvlees maar liefst 110 megajoule verslindt.

Vader Frank, toch al enigszins een specialist als medewerker van de meldkamer van de milieudienst Rijnmond, is door de proef helemáál een energiedeskundige geworden. "Boontjes uit Egypte kopen we dus nooit", zegt hij beslist. "Die moeten met het vliegtuig overgevlogen worden en dat kost heel veel energie. Wist u dat een kilo paprika's in de winter evenveel energie kost als een liter benzine?" De familie eet zoveel mogelijk "met de seizoenen mee": geen kasgroente, geen bananen uit verre oorden. "Vroeger aten we hier veel bananen", zegt Louise.

Bij alle slimmigheidjes is energiezuinig leven óók manier van leven. "Je moet er open voor staan", zegt Louise. "Je moet er moeite voor willen doen." Vader Frank gaat doorgaans met de ligfiets naar zijn werk, vijftien kilometer verderop. Af en toe gaat hij zelfs hardlopend. Moeder Louise gaat wel met de auto. Ze werkt op afroep als verpleegkundige in een Rotterdams ziekenhuis. Maar bij boodschappen doen en het naar school brengen van de kinderen blijft de auto thuis. "Juist de kleine ritjes verbruiken veel energie", zegt Frank. Er staat een kleinere auto voor de deur, waarin zoveel mogelijk samen met anderen wordt gereisd. Familiebezoek in Delft wordt gecombineerd met een winkeluitje. Een stacaravan in Oudorp is verruild voor een tent van ongebleekt katoen. Kamperen in Drenthe doen ze op eenvoudige campings, zonder veel voorzieningen. "Veel gezelliger." En een breedbeeldtelevisie komt er bij Frank en Louise voorlopig niet in. "Nergens voor nodig." Het accent ligt twee jaar na het experiment vooral op het kopen van duurdere kleding en eco-producten, "duurder maar ook veiliger". Scharrelvlees. Een groentepakket. Max Havelaar koffie. Ook een vorm van luxe.

Zie ook:

Klimaatconferentie (13 november 2000)

( a d v e r t e n t i e s )