WIM KÖHLER
"Deze site toont een video- opname van een openhartoperatie gemaakt met een camera die op het hoofd van de patiënt is bevestigd", zegt Bodyworks Junior over een internetsite die vanuit het programma oproepbaar is. Snel gecontroleerd of dat waar is, die camera op het hoofd van de patiënt. De site zelf meldt dat, zoals te verwachten, de camera op het hoofd van de chirurg staat.

De verkeerd geplaatste camera is exemplarisch. Bodyworks is vreselijk slordig. Het idee is goed: een virtueel expositiegebouw waarin in verschillende zalen de werking van het menselijk lichaam wordt uitgelegd. Er zijn ruimten gewijd aan informatieverwerking, bewegen en bloedsomloop, met boeiende exhibits. De cd-romdoos draagt het stempel 'educatief'. Het programma is bedoeld voor kinderen in basisschoolgroep 5 tot en met 8, met leeftijden van 8 tot 12 jaar.

Maar dan de uitwerking. Bodyworks is Israëlisch van ontwerp. De Nederlandse editie draagt de sporen van de vertaling uit het Engels. Soms gaat het dramatisch fout: "Probeer niet te bewegen. Goed. Maar wat doe je met je hart? Het blijft kloppen. En je maag? Die blijft voedsel kneden en verteren. Onze inwendige organen hebben spieren die altijd bewegen, zonder dat we dat in de gaten hebben. Ze trekken zich niets aan van onze wil en worden daarom onvrijwillige spieren genoemd. Deze spieren zijn niet verantwoordelijk voor de beweging van onze botten." Mooi opgezet, die uitleg van het verschil tussen willekeurige en onwillekeurige spieren, maar het levert verkeerde kennis op. In Nederland hebben we geen onvrijwillige, maar willekeurige (zelf te beïnvloeden) en onwillekeurige (veel moeilijker te beïnvloeden) spieren.

Het blijft niet bij vertaalfouten. Bij de darmen staat: "Koolhydraten, eiwitten en vetten worden via de darmwand in het bloed opgenomen." Bij mond en maag staat nog wel dat die koolhydraten, eiwitten en vetten eerst door enzymen in kleine moleculen moeten worden gesplitst om in het bloed te kunnen worden opgenomen. Zo wemelt het van de tegenstrijdigheden en fouten.

De tweede poot onder een cd-rom zijn de graphics. De Bodyworksgebruiker heeft de gelegenheid om virtueel door de bloedbaan te reizen. Maar het beeld dat van het binnenste van onze bloedvaten wordt geboden is geen benadering van de werkelijkheid. Wie zich bij Bodyworks in de bloedbaan begeeft, waant zich in een lege ruimte waarin zo nu en dan wat rode bloedcellen langs vliegen. Er is ruimte genoeg. In werkelijkheid is het niet zo ruim in ons bloed. Wie de Tour de France en de Olympische Spelen een beetje volgt weet dat bij mensen die geen EPO spuiten ruim 40 procent van het bloedvolume door rode bloedcellen, witte bloedcellen (van het afweersysteem) en bloedplaatjes wordt ingenomen. Het is dringen geblazen daar in de bloedbaan. Bodyworks benadert dat beeld niet eens. Jammer is ook dat de natuurlijke gelegenheid om de virtuele reis nog wat op te leuken niet is benut. Het programma laat de rode bloedcellen, met hun juiste vorm van aan de randen verdikte schijfjes, soepeltjes door nauwe haarvaten die slagaderen met aderen verbinden stromen. In werkelijkheid hebben bloedonderzoekers zich er lang over verbaasd hoe het mogelijk was dat de rode bloedcellen door haarvaatjes kwamen die nauwer zijn dan de bloedcellen breed zijn. Rode bloedcellen kunnen zich als rupsbandjes gedragen en als ze de ruimte hebben stapelen ze op elkaar zoals guldens in een muntrolletje van de Nederlandsche Bank. Als we dat allemaal konden zien was het programma zoveel leuker geworden dan nu.

Bodyworks junior. Uitgeverij TLC Domus Educatief, ƒ69,95

( a d v e r t e n t i e s )