NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

Maarten Huygen
In het boeiende biografische portret van Prins Claus door Pieter-Jan Hagens werd me duidelijk hoeveel hechter de Nederlands-Duitse relaties zijn geworden sinds het omstreden huwelijk van 1966.

Dat is ook aan Claus zelf te danken. De Israelische diplomaat Primor, vriend van Claus, zei dat hij een smoes had bedacht om niet naar dat huwelijk te hoeven komen. De koninklijke verbintenis werd geboycot door joodse organisaties. In zijn antwoordbrief negeerde Claus het voorwendsel en schreef dat hij zeer teleurgesteld was geweest als Primor wel was gekomen. Dat leek me nou ook weer overdreven en waarschijnlijk ook niet eerlijk. Wie was Claus dat hij juist op dít gevoelige terrein in het geweten van Primor teleurgesteld had kunnen zijn. Maar Primor zag het misschien als een elegante frase om zijn bezwaarde gemoed te ontlasten. Het herkenbare leugentje in de zin van "neem jij dit lekkere stukje, ik heb geen honger". Het is een illustratie van de diplomatieke gaven van de prins. In al die zwart- witte archiefbeelden valt die precieze gestalte van Claus op, dat gave, knappe gezicht. Alles zat gegoten en Claus deed net of hij zich daar niet van bewust was. Je komt die mensen wel tegen in internationale circuits, beheerst en geschoold in sociale omgang. Behorend tot een andere welopgevoede wereld. Ook Nederland heeft dergelijke diplomaten. Je voelt je klunzig in hun omgeving, hoewel zij hun best doen om je niets van het standsverschil te laten merken. Toch zei een vroegere klasgenoot dat Claus zich vroeger te goed voelde voor hem omdat hij van adel was. Primor vertelde hoe Claus voor het eerst in 1961 belet bij hem vroeg toen zij beiden in de Ivoorkust waren gestationeerd. Primor vond het ongepast, wilde hem eerst niet ontvangen, zestien jaar na de oorlog, maar toen hij kwam, bleef hij de hele avond. Claus begon ontwapenend eerlijk over zijn oorlogsverleden bij de Hitler Jugend. Zijn vader was als planter in het Duits-Afrikaanse Tanganyika aangesloten bij een nazi- organisatie - altijd ontkend door de Rijksvoorlichtingsdienst - en het was waarschijnlijk veel erger geweest, als hij in Duitsland had gewoond, gaf Claus toe. Claus had wel gewusst wat er gebeurde in de concentratiekampen. "Iedereen die het wilde weten, kon het weten", zou hij hebben gezegd. "Ook al was er veel propaganda van een terreurregime." Primor en Claus raakten bevriend. Een positief portret van Claus dus, maar toch niet saai en voorspelbaar. Om die reden zal de strenge Rijksvoorlichtingsdienst ook wel hebben meegewerkt. Als die beelden beschikbaar stelt, wil ze de context weten, maar volgens de eindredactie kreeg de dienst pas een lijstje namen toen de interviews al op de band stonden. Claus zelf moet door zijn geïnterviewde familie en vrienden op de hoogte zijn gesteld.

Pieter-Jan Hagens werd zelfs toegelaten tot de werkkamer van de prins op Buitenlandse Zaken. Daar slingerde een losse stropdas voor formeel bezoek. Een topambtenaar van Buitenlandse Zaken vertelde over de soms controversiële adviezen. Is hier sprake van een voorzichtige openheid van de Rijksvoorlichtingsdienst vergeleken bij de bekende controledwang? Of was het een staaltje van Claus-diplomatie achter de schermen?

Ik had al het gerucht gehoord dat de Parkinson-verschijnselen van Claus worden veroorzaakt door de verkeerde medicijnen tegen depressie. Een specialist van het VU-ziekenhuis bevestigde die lezing in een riskante lange-afstands-diagnose maar hij moet er meer van hebben geweten dan hij toegaf. Je moet bij het koninklijk huis tussen de paleiselijke regels doorlezen. Net Haile Selassi.

De Clausbiografie is de veelbelovende eerste in een serie portretten over invloedrijke persoonlijkheden. Goede publieke televisie over een moeilijk te achterhalen onderwerp en wat een contrast met het later op de avond uitgezonden RTL-programma Van Koninklijke Huize dat een verslaggever van Story als belangrijkste, alwetende bron gebruikt.

( a d v e r t e n t i e s )