BRITSE BEDRIJVEN mogen vanaf 24oktober de elektroni sche post van hun werknemers lezen en telefoons afluisteren om te controleren of zij niet misbruik maken van bedrijfsfaciliteiten. De vakbonden hebben al aangekondigd tegen deze maatregelen in beroep te gaan op grond van de nieuwe Britse wet op de rechten van de mens.

Ook in Nederland is de controle van e-mail en internetgebruik op de werkplek een omstreden kwestie. Dat enigerlei vorm van controle door de werkgever mogelijk moet zijn, is niet de vraag. Het gaat er om hoe ver die mag gaan. Juridisch gesproken is het knelpunt in hoeverre een persoon ook op zijn werk "een redelijke verwachting van privacy" mag koesteren. Het argument dat daarvoor geen ruimte is omdathet om de spullen van de baas gaat, snijdt geen hout. Dat zijn de bedrijfstoiletten ook en toch mag de werknemer verwachten dat hij of zij verschoond blijft van videotoezicht bij het handen wasssen. Het gebruik van wachtwoorden bij e-mail levert op zichzelf al een redelijkeverwachting van privacy op. Met iedere generatie van informatiesystemenneemt echter de registratiedichtheid op de werkplek toe. Men spreekt welvan een "elektronische schaduw". Dat is de paradox van de moderneinformatie- en telecommunicatietechnologie. Deze vraagt om een nieuwsoort werknemer - flexibel, alert, onorthodox - en belooft ongekende decentralisatiemogelijkheden. Maar het gevolg is maar al te vaak eenstrakke centrale regie.

DE WERKGEVER ZIT ook wel enigszins in de klem. Hij is gehouden depersoonlijke sfeer van de werknemer te respecteren, maar istegelijkertijd verplicht op te treden tegen bijvoorbeeld seksueleintimidatie of racisme op de werkplek. De verspreiding van pornografischmateriaal via het bedrijfssysteem op de Nederlandse vestiging van eenAmerikaans bedrijf leidde vorig jaar voorzover bekend voor het eerst inNederland tot schorsing en ontslag.

Van belang in dit geval was dat de betrokken werknemers maatregelen vande bedrijfsleiding om pornosites te blokkeren bewust hadden omzeild. Alsdat niet het geval is en internetgebruik niet ten koste gaat van hetwerk is er nog wel enige discussie mogelijk over het gewicht van hetbedrijfsbelang dat gemoeid is met controle. De informatievrijheid omvatook een 'ontvangstvrijheid' en die valt in de arbeidsverhouding nietzonder meer uit te sluiten.

Een eerste vereiste is in elk geval dat de spelregels voor e-mail eninternetcontroles behoorlijk bekend worden gemaakt. Niet alleen hetbestaan van dergelijke controles, maar ook de mogelijke gevolgen voor deindividuele werknemer. In Frankrijk geldt dat controlegegevens zonderduidelijke waarschuwing vooraf niet tegen een werknemer mogen wordengebruikt. Hoeveel Nederlandse bedrijven voldoen aan deze basisnorm?

( a d v e r t e n t i e s )