NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

GERWIN TAMSMA
Nu later deze week de nieuwe film van Paul Verhoeven, Hollow Man in Nederland te zien zal zijn, staat de inmiddels 62-jarige succesregisseur weer in het midden van de belangstelling. Verhoeven wordt deze maand geëerd door drie gerespecteerde Europese filmfestivals.

Vooral het eerbetoon in Locarno werd door sommigen gezien als een teken dat Verhoeven door elitaire intellectuelen nu ook als filmauteur gezien mag worden. Met typerend inzicht in het manipuleren van meningsvorming en verwijzend naar het gegeven van Verhoevens nieuwe film, noemde festivaldirecteur Marco Müller hem de 'onzichtbare regisseur van de vorige eeuw'. Onzichtbaar voor wie, kun je je dan afvragen, want een van de aardige dingen van Verhoeven is nu juist zijn vermogen om zowel veel publiek te trekken, als maatschappelijk gekrakeel te veroorzaken. En beide hebben te maken met zijn opvatting dat film tenslotte iets (bij voorkeur alles) moet laten zien. Een adagium waar hij altijd naar gehandeld heeft, ook al werd hij daarbij nogal eens dwarsgezeten door de Amerikaanse filmkeuring of door zijn producenten. Zo was Basic Instinct, Verhoevens allergrootste hit uit 1992, in de Verenigde Staten in een minder expliciete versie te zien dan in de Europese bioscopen. Welke variant vanavond ('al vanaf half negen') wordt uitgezonden, moet afgewacht worden, want er bestaan inmiddels vele versies waarin óf wat geweld óf wat seks óf een mengeling van beide is verwijderd. Voor het begrijpen van het verhaal is dat niet van belang. In de openingsscène krijgen we wilde seks voorgeschoteld, waaraan een einde komt wanneer de blondine, wier gezicht niet goed te zien valt, haar hoogtepunt bereikt door een ijspriem in het lichaam van de man te steken. Vervolgens is (en blijft) de vraag of Catherine Tramell (Sharon Stone), de 'bloedmooie' biseksuele schrijfster van een thriller waarin eenzelfde moord beschreven wordt, de moordenares is, of iemand die het boek gelezen heeft. Achtervolgd door zijn verleden, raakt inspecteur Michael Douglas verstrikt in de manipulaties van de dames. De inmiddels klassieke scène waarin de superieur glimlachende Stone tijdens een politieverhoor aan de aanwezigen laat zien dat ze geen slipje draagt - in een iets surrealistischer film zouden de mannen ter plekke verslonden worden door haar 'vagina dentata' - was aan beide kanten van de oceaan te zien. Angst en fascinatie voor 'gevaarlijke' vrouwen is zelden amusanter in beeld gebracht.

Volgens sommige critici destijds was Basic Instinct net een cryptogram: boeiend tijdverdrijf, maar zodra je hem hebt opgelost, heeft hij al zijn aantrekkingskracht verloren. Maar acht jaar en talloze vergelijkbare cop and copulation-films later, moge duidelijk zijn dat de aantrekkingskracht van Basic Instinct niet schuilt in de vraag wie het gedaan heeft, maar eerder in de vraag waarom het zo belangrijk is wat er wel en wat er niet getoond wordt. Ergens in dat onzichtbare grensgebied moet de hand van filmauteur Verhoeven gezocht worden.

Basic Instinct (Paul Verhoeven, VS, 1992), SBS6, 20.20-22.45u.

( a d v e r t e n t i e s )