T V V O O R A F :
Zonder papieren
YASHA LANGE
Scholieren en studenten roepen
altijd dat het 'om het papiertje gaat'. Hebben ze groot gelijk in:
Nederland is een diplomaland. Zonder het juiste papiertje mag je geen
groep leiden in een kinderdagverblijf, ook al ben je heel goed met
kinderen.
Een ervaren neurochirurg uit Rusland moet in Nederland alsnog de hele medicijnenstudie overdoen. Tijdrovend, frustrerend, demotiverend
en vaak ook nog onnodig. Waarom niet kijken naar wat immigranten al
kunnen? Het programma Heilig Vuur van de NCRV maakte een
documentaire over drie hoog opgeleide vrouwen, om te illustreren hoe
moeilijk het voor hen is aan de bak te komen in hun oude beroep. De
Afghaanse tandarts die nu schoonmaakt. De Tsjetsjeense actrice in een
vleesfabriek. De Oezbeekse beeldend kunstenares die een opleiding
visagie volgt. De boodschap: kijk hoe deze onmiskenbaar intelligente
vrouwen aanlopen tegen regeltjes, vereiste diploma's, wachttijden voor
opleidingen en een taalbarrière.
Mooi thema, goed verhaal, terecht om daar aandacht aan te besteden. Maar
de voorbeelden zijn niet heel gelukkig gekozen. De Afghaanse tandarts
krijgt een opleidingsplaats, met veel hulp van de tandarts in wiens
praktijk ze nu nog schoonmaakt en assisteert. Voor een actrice is de
Nederlandse taal erg essentieel - als je dan na emigratie blijft
vasthouden aan je oude beroep ben je misschien wel een beetje stug. Als
ik naar Moskou verhuis hoef ik ook de eerste tien jaar niet te proberen
voor een Russische krant te gaan schrijven. En voor een beeldend
kunstenaar geldt: het maakt eigenlijk niet uit waar je vandaan komt, als
maar genoeg mensen je kunst mooi vinden. Kennelijk is dat niet zo.
Tough luck. Zij realiseert zich dat ook wel en zegt optimistisch:
"Ik voel dat het goed komt."
Ook de uitwerking valt wat tegen: de documentaire gaat een beetje
langzaam, leunt exclusief op de voorbeelden en de makers zeuren. Lastig
hè, ze heeft geen diploma, er is zeker moeilijk tussen te komen -
dat soort vragen. Helemaal niet nodig, want het punt is allang gemaakt.
Verder mist ook basale informatie. Hierbij dan maar, voor als u gaat
kijken: ongeveer veertig procent van de asielzoekers is redelijk
opgeleid, de werkloosheid bedraagt bijna vijftig procent. Dat zegt
eigenlijk genoeg.
Heilig vuur. Ned.1, 22.36-23.07u.