NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Gisteren kwam Dokument in de serie Verborgen Moeders met een middeleeuws verhaal: tot haar zestiende jaar had een vrouw in vier zwangerschappen vijf kinderen gekregen en een deel was na de bevallingen door een rituele groep afgeslacht. Een kind was verkocht en zou nog ergens rondlopen. Misschien vertel ik sommige details verkeerd, want de met zichzelf worstelende vrouw was niet al te helder en maker Thom Verheul deed zijn best om dit gruwelverhaal vooral niet kapot te checken. Alles hoorde hij met grote eerbied aan. "Wat kun je je herinneren van je tweede zwangerschap?"

"Was er een groep mannen bij?"

In drie kwartier werd niet duidelijk wie de verwekker van die kinderen was. De duivel misschien? Bij de vooraankondiging werd gesuggereerd dat de serie ging over verkrachtingen door familieleden maar wie dan in dit geval, grote broer of vader? Uit niets bleek dat Verheul met de vermeende dader had gesproken. Ontkent die of had hij nog nooit van een beschuldiging gehoord?

Wel is me uit een bijzin duidelijk geworden dat het om verdrongen herinneringen ging. De vrouw kon de bevallingen pas lang na de vermeende gebeurtenissen in haar vroege tienertijd terugroepen. "Als ik het me in die tijd bewust was geweest en herinnerd had, denk ik dat ik dood was gegaan", zei ze. Het terrein van "verdrongen herinneringen" is verraderlijk. Bekende geheugenspecialisten als Elisabeth Loftus hebben aangetoond dat veel ouders valselijk zijn beschuldigd van misbruikrituelen die vaak door overijverige therapeuten waren aangepraat. Ook hier was reden tot wantrouwen. Ze had het rijdend langs de huizen van haar geboortedorp over "de mensen met wie ik gespeeld heb en die nog niet eens kunnen vermoeden wat er bij mij aan de hand was". Ze beschreef dat haar kleren te nauw werden maar niemand op school, thuis of bij haar vrienden merkte het op, zelfs niet toen ze zwanger was van een tweeling.

Als poging tot verificatie werd nog een afspraak met de zedenpolitie gefilmd. De twee jonge agenten, een man en een vrouw, zaten er wat narrig bij. Het kon waar zijn maar er was geen bewijs. De agente zei dat ze vaak dit soort verhalen had gehoord van oude en van heel jonge mensen en dat de details over de offerrituelen sterk overeen kwamen. "Die kunnen ze niet exact zo verzinnen", zei ze. Ik ken alvast één algemeen bekend verhaal van een ritueel kinderoffer dat net niet doorging, namelijk dat van Abraham. Verhalen over babyslachtrituelen doen vooral in orthodox christelijke kring de ronde. In antisemitische Poolse dorpsgemeenschappen werd vroeger verteld dat de joden kinderen aten of hun bloed dronken. Begin jaren tachtig was er in Amerika een opleving van beschuldigingen van baby-offers door religieuze sekten, door heksen maar steeds vaker door mannen. Misschien om het geloof in die ene ware te versterken? Eind jaren tachtig zond de Evangelische Omroep een reeks Amerikaanse "docu's" over moordrituelen uit. Het hoeft dus niets te betekenen dat de politie zoveel dezelfde verhalen krijgt. Misschien dat ze allemaal naar de EO hadden gekeken. Nu dient de NCRV tot inspiratie.

Incest is ernstig en komt vaak voor maar deze absurde docu heeft de bestrijding geen dienst bewezen. Ook deze vrouw is er niet mee geholpen. De uitzending was zelf een vorm van misbruik. Waarom is het toch dat mensen voor honderdduizenden kijkers durven bekennen wat ze hun vrienden nooit durven te vertellen? In haar geboortedorp durfde deze vrouw zich alleen achter het stuur van haar auto te laten filmen. Ze vreesde kennelijk de plaatselijke ophef van de camera als ze uit haar auto kwam. Verwacht ze nu te worden gefeliciteerd? Ik twijfel nu ook aan Verheuls vorige, meer geloofwaardige verhaal over gedwongen abortussen na incest. Wat zou Verheuls volgende project zijn, Ufo's?

( a d v e r t e n t i e s )