Het beste voetbal komt tijdens het EK van spelers die in Zuid-Europa actief zijn. De enige resterende vertegenwoordiger van het noordelijke deel van Europa, Nederland, telt negen voetballers die in Zuid-Europa spelen.

Door onze redacteur GUUS VAN HOLLAND

ROTTERDAM, 22 JUNI. Gastland Nederland houdt na de eerste ronde van het Europees kampioenschap de eer hoog van het voetbal uit het noordelijk deel van Europa. Zeven van de acht elftallen die zijn doorgedrongen tot de kwartfinales zijn afkomstig uit Zuid- en zuidoost Europa. Een hoog percentage, dat kan duiden op een ontwikkeling in het voetbal en een verschuiving van kwaliteitsvoetbal naar het mediterrane speltype.Niet alleen de vroege eliminatie van traditionele grootmachten als Engeland en Duitsland is een teken dat het effectiefste en vaak ook het aantrekkelijkste voetbal in zuidelijke landen wordt gespeeld. Niet langer is enthousiasme, fysieke conditie en systematisch voetbal, waarop het Noord- en West-Europese spel patent heeft, doorslaggevend. Vaardigheid en gevoel voor het spel met de bal lijken het te gaan winnen. Artistiek voetbal gelardeerd met passie heeft aan het begin van een nieuw millennium de overhand gekregen.

De ontwikkelingen in de Champions League gaven al eerder in het eerste jaar van de 21ste eeuw aan dat Zuid-Europa de toon aangeeft. Drie Spaanse clubs bereikten de halve finales, waarvan uiteindelijk twee de finale haalden. Wanneer we het over Spaans voetbal hebben, hebben we het over doorgaans verfijnd en gepassioneerd voetbal. De Spaanse competitie mag tegenwoordig worden beschouwd als de sterkste van Europa, met clubs die naast een overvloed aan Spaans talent over kwaliteitsspelers uit de beste naties ter wereld kunnen beschikken.

De Nederlandse selectie bestaat voor een belangrijk deel uit spelers die hun talenten in Zuid-Europa etaleren: negen van de 22 geselecteerden spelen in Spanje of Italië. Afgezien van het mogelijke thuisvoordeel is Nederland misschien daarom als enige overgebleven natie uit het noordelijke deel van Europa nog kansrijk voor de Europese titel. Nederland geldt de laatste twee drie decennia ook als een land dat artistiek voetbal (zoals dat op straat wordt geleerd) propageert. In tegenstelling tot Duitsland en Engeland, waar wordt vastgehouden aan formules en opleidingen die in het verleden tot successen leidden.

Landen waar voetbal gelijk staat aan religie, waar voetbal na het bedrijven van de liefde als de meest hartstochtelijke vrijetijdsbesteding geldt, beginnen de dienst uit te maken in het internationale voetbal. Waarom is voetbal in deze landen zo belangrijk? Waarom trekken deze landen (Spanje, Italië, Portugal en nu ook Turkije) de grootste talenten aan? Waarom wordt juist in deze landen het meeste geld vrijgemaakt om voetbaltalent aan te trekken en op te leiden? Omdat voetbal daar een levensovertuiging is. Voetbal biedt de sensaties van intens verdriet en intense vreugde.

In Engeland - het aloude voetbalbolwerk - probeert men gelijke tred met de voetbalnaties uit Zuid-Europa te houden door voor veel (televisie- )geld buitenlandse voetbalsterren binnen te halen. Maar men weet daar de jeugd er maar niet van te overtuigen dat er meer is dan het spectaculaire kick and rush-gedoe. Voetbal wordt daar niet voor niets nog vaak mistake-football genoemd.

De stadions zitten weliswaar wekelijks vol met naar sensatie hunkerend volk, maar om 's werelds beste (of alleen maar van Europa) te worden, is voor de Engelse voetballers meer nodig dan hard lopen en tegen een bal schoppen. Gewoon het gevoel voor de bal, de aanleg een bal - of wat dan ook - te strelen; of de wens iets bijzonders te doen, iets geks, iets kunstzinnigs. Roemenen en Turken zijn altijd al balvaardiger geweest dan Duitsers, Engelsen, Denen, Noren en Zweden. Waarom ze nooit bijzonder succesvol waren, had meer te maken met kwetsbaar gemoed dan met talent. Joegoslaven (of het nu Kroaten, Serviërs, Bosniërs, Macedoniërs, Slovenen of Montenegrijnen zijn) hebben op een op andere manier altijd de beste voetballers ter wereld voortgebracht - uiteraard afgezien van Argentijnen en Brazilianen. Portugezen zijn de Brazilianen van Europa, hoewel ook zij zelden een koelbloedige indruk maken. En dan de Fransen. Altijd gek van voetbal, altijd boordevol (Afrikaans) talent, altijd gepassioneerd, maar te weinig (de Europese titel van 1984 en de wereldtitel van 1998) succesvol. Onder de oud-coach van het Franse militaire elftal, Roger Lemerre, maken de Fransen een opvallend gedisciplineerde indruk. Opvallend, omdat zelfs in de succesvolle jaren tachtig het Franse elftal rond stilisten als Platini, Giresse en Tigana collectief niet zo sterk was. Fransen hebben altijd van de bal gehouden. Mensen met gevoel verloochenen zich niet. Zoals zelfs het reserve-elftal van Frankrijk (zonder grootmeester Zidane) gisteren in Amsterdam ondanks de nederlaag het Nederlands elftal een les gaf in superieur technisch voetbal, dat was tekenend. Heerlijk, aanstekelijk en emotioneel geladen, zoals Fransen kunnen voetballen. Ook zij hebben ervaring opgedaan in buitenlandse competities, zoals de Spaanse, Italiaanse en Engelse.

Het Europees kampioenschap heeft meer aantrekkelijk voetbal gebracht dan verwacht. Liefst 65 doelpunten in 24 wedstrijden (tegen 56 treffers bij het EK 1996). Van het verwachte systeemvoetbal, geënt op computergestuurde tactiek, is weinig te zien geweest. Keepers weten niet wat hen overkomt, scheidsrechters worden geconfronteerd met een ongekende passie en agressie en kunnen hun taak gezien hun opmnerkelijk vele dwalingen duidelijk niet meer aan.

Wat de liefhebber resteert is een goed gevoel. Passie, techniek en sensatie gaan hand in hand. Vedetten doen hun best. Het voetbal leeft. Vreemd, nu voetballers worden geassocieerd met verwende pubers. Zidane, Hagi, Stojkovic, Figo, Rui Costa, Del Piero, Nedved, Zahovic en Davids zijn ondanks hun materiële rijkdom niet te beroerd hun talenten te tonen. Gelukkig maar.

( a d v e r t e n t i e s )