NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

BAS BLOKKER
In hemelsnaam, wat ís dit voor oorlog? We zien een konvooi krijgsgevangenen aankomen in een met prikkeldraad omheind kamp. De mannen stappen uit de vrachtwagens en wandelen door hun nieuwe omgeving alsof het een terrein van Center Parcs is.

Handen in de zakken, jekkie los over de schouder, je schopt eens tegen de afrastering, kijkt alvast onder de barakken hoe je je hier straks een weg naar buiten zult graven, en je zegt: 'hee, jij ook hier?', tegen een medegevangene. De kampcommandant legt uit dat ze 'natuurlijk' de gebruikelijke faciliteiten genieten: sport, bibliotheek, recreatiezaal en tuingereedschap.

Het is dat het eerste gesproken woord in de film een luid Aussteigen! is, anders zou je echt nooit raden dat we ons hier middenin de Tweede Wereldoorlog bevinden.

Daarbij moet worden aangetekend dat The Great Escape van 1963 dateert, achttien jaar na de oorlog. Nog middenin de eerste fase van herdenken, waarin de overwinning op de Duitsers centraal stond. Voor de Amerikanen gold dat des te sterker. Zij hadden de oorlog voor Europa gewonnen en geen vijand had ooit hun eigen grondgebied betreden, laat staan dat er Amerikaanse burgers waren gegijzeld, gedeporteerd of vergast. Eigenlijk was het vooral spannend geweest en hadden die Duitsers gewoon een verrekt goede Mannschaft gehad. Toen nog wel.

The Great Escape is ook meer een gevangenis- dan een oorlogsfilm. De Duitse soldaten zijn allereerst cipiers (heel domme, het is buitengewoon lachwekkend dat de Engelse kampoudste hen aanduidt als 'expert guards, the elite', wij hebben ze dan al leren kennen als het type dat omhoogkijkt als je roept: daar, een vliegend tapijt!). We ontmoeten in deze film met name troepen van de Luftwaffe, geheel in overeenstemming met het door de Duitsers lang gekoesterde idee dat het gewone leger in de oorlog 'fatsoenlijk' was gebleven en dat alle smeerlapperij op het conto van de Gestapo en de SS moest worden geschreven. De kampcommandant is maar met tegenzin tot een slap Heil Hitlertje te bewegen.

Hun gevangenen zijn flegmatiek (de Britten), brutaal (de Amerikanen) of gewoon hard (de kille Pool, een rol van Charles Bronson), maar ze zijn allen vindingrijk en ieder heeft een eigen stukje expertise waarmee ze allemaal bijdragen tot de grote ontsnapping. Steeds wordt benadrukt dat de film gebaseerd is op een waargebeurd verhaal. Maar dan zijn de beelden wel mooi gelogen. Zeker de motorescapades van de ontsnapte Steve McQueen, waarvan ook bekend is dat hij die persoonlijk in het scenario heeft laten schrijven. En toch is het een onweerstaanbare film die in drie uur over het scherm raast.

The Great Escape (VS, John Sturges, 1963), RTL5, 20.25-23.35u.

( a d v e r t e n t i e s )