B E E L D :
Psychobabbels
Maarten Huygen
Management per televisiecamera
moet in het rijtje methoden staan als variant op management by
speech. Eerst beschuldigde bondscoach Rijkaard zijn mannen via een
persconferentie van lamlendigheid en daarna begonnen ze plotseling te
spelen, zeker gisteren.
Zouden ze afgelopen weekeinde hebben zitten kaarten of analyseerden ze wedstrijden? Niemand die naar dit
interessante detail heeft gevraagd. Er is wel veel psychobabbel. Veel
variaties op 'hoe voelt het', terwijl de voetballer dat zelf ook niet
weet. Hoe voel je je vlak voor het uur der waarheid en waarom zou je je
concentratie verspillen aan het verwoorden daarvan? Neem het betoog van
Phillip Cocu bijvoorbeeld, gisteren bij de NOS voor de wedstrijd: "Er
ging het verhaal dat ik me niet zo goed voel. Dat ging een beetje een
eigen leven leiden. Toen heb ik het signaal gegeven dat het niet zo is.
Ik had het nooit aangegeven. Toen heb ik dus aan journalisten
aangegeven dat ik me wel goed voel." Daar word je als kijker echt
wijzer van.
Ook Barend en Van Dorp heb ik betrapt op psychobabbelen en dat verbaast
bij zo'n journalistiek ingesteld duo. Ik kan me een interview van Henk
van Dorp met Frank de Boer herinneren voor de eerste wedstrijd: "Je had
een terugslag, waar lag dat aan?", vroeg hij. De Boer, in die wat
zeurderige, nasale spreekwijze die hem eigen is: "Dat kan ik niet
analyseren, ik zou het niet weten. Ik had net niet dat procentje om naar
de top te gaan." Van Dorp: "Gemakzucht hoort eigenlijk niet." De Boer:
"Ik sta altijd vooraan om bij trainingen te zijn. Misschien is het net
dat extraatje dat ik niet had." Van Dorp: "De ballen kwamen niet meer
aan." De Boer: "Als je gaat nadenken bij elke bal, ben je op dit niveau
al twintig stappen te laat, denk ik. Maar nu kan ik niet meer klagen.
Zelfvertrouwen is 90 procent van je kunnen." Van Dorp: "En dat is nu
zo?" De Boer: "Nu hoef ik niet meer na te denken. Ik heb wat nonchalance
en zo."
Als ik voor het schrijven van elk stukje zo zou worden
geïnterviewd, zou ik er geen zin meer uit krijgen. Dus dat de
spelers niet altijd beschikbaar zijn, kan ik me voorstellen. De Boer had
gelijk, als je gaat nadenken bij elke bal, komt er niets meer van, maar
tv-journalisten doen hun best om voetballers daartoe te dwingen, trekken
zware conclusies uit nietszeggende opmerkingen. Het Nederlandse elftal
speelde beroerd nadat het door alle commentatoren, inclusief de
vermaarde Johan Cruijff, de hemel in was geprezen. Nu is de
polderconsensus dat het elftal uit lammen en blinden bestaat die het
misschien kunnen halen als ze elkaar een beetje vasthouden. Gisteren
mocht Edgar Davids reageren op de dodelijke analyse van Johan Cruijff
dat hij slechts tien minuten goed had gespeeld. "Al het andere was
verspilde moeite", zei Cruijff. Wat vond Davids daar zelf van? "Cruijff
is een kenner", gaf hij toe. "Maar sommige dingen weet-ie niet, want hij
staat zelf niet in het veld." Hij vertelde meteen hoe het wél
zat: "Ik moest vanuit me man voetballen, van daarna zo snel mogelijk
pressie zetten, dat doen we met de middenvelders allemaal en soms doen
we dat synchroon en dan zie je zelfs de Fransen met hun techniek in de
problemen komen." Dat de Fransen in de problemen zijn gekomen kon ik
begrijpen, maar voor interviewer Jack van Gelder scheen de rest ook
helder te zijn. Geen twijfel dat het veroorzaakt werd door het
"synchroon pressie zetten". Ik heb nooit iemand horen zeggen 'het was
toeval, de bal kwam eraan en ik stond er net'. Pech is wel ruim
voorradig. Weinig relativeringsvermogen, ook bij de Duitse bondscoach
die ontslag nam en plechtig zei dat hij de volledige
verantwoordelijkheid op zich nam. Alsof ze alle elf waren gestorven. Ze
hadden alleen verloren. Ik kan nu al met absolute zekerheid voorspellen
dat dit alle voetbalteams zal overkomen, op één na.