EEN SMAL BRUGGETJE met een ongewis vervolg waarvan het positieve eindresultaat nog allerminst vaststaat. Aldus typeerde premier Kok het akkoord over de aanpak van belastingontwijking dat na veertig uur bereikt werd op de Europese top in Portugal. Er was een doorbraak bereikt op het taaie belastingdossier, maar er waren zoveel voorbehouden gemaakt, dat belastingontduikers met hun rekeningen over de grens zich vooralsnog geen grote zorgen hoeven te maken en niet spoorslags hoeven uit te wijken naar de Kaaiman Eilanden.

De Europese Unie heeft - voor de meeste lidstaten - één munt, open grenzen en geen uniform belastingstelsel. Dat laatste zal er ook niet komen. De onderlinge verschillen in belastingregimes en de hoge tarieven in een aantal landen maken van belastingontwijking een Europese sport. De overheveling van spaargeld naar lidstaten die een bankgeheim koesteren, dat wil zeggen wettelijk gebonden zijn om rente of beleggingsopbrengsten op rekeningen van niet-ingezetenen te verzwijgen voor de belastingautoriteiten van andere landen, is sinds jaar en dag bekend. Tot ergernis van landen die op grote schaal spaargeld zien wegvloeien en daardoor belastinginkomsten missen. Door de oppositie van Luxemburg, Oostenrijk en tot voor kort Groot-Brittannië (dat niet alleen de uitzonderingsstatus van zijn eigen belastingparadijzen koesterde, maar ook de rol van de City in gevaar zag komen) werd iedere poging tot een akkoord geblokkeerd.

DE WINST VAN de top in Portugal is dat er een beginselak koord is bereikt om de anomalie van de open deur voor belastingontduiking binnen de Europese Unie aan te pakken. Er is besloten tot een keuze tussen de invoering van een bronheffing - dat wil zeggen belastinginhouding in het land waar niet-ingezetenen hun spaargeld hebben ondergebracht - of het geven van informatie over beleggingsinkomsten aan de fiscus in het thuisland van de spaarder. Dit duale systeem is op zichzelf al knap ingewikkeld en het zal nog heel wat hoofdbrekens kosten om het technisch in te voeren. Verder zijn er zoveel voorwaarden aan het akkoord verbonden en is de kalender voor invoering zo opgerekt, dat het bereiken van het beoogde fiscale doel allerminst zeker is.

Luxemburg, bijvoorbeeld, stemt in met de opheffing van zijn bankgeheim op voorwaarde dat de EU afspraken maakt met andere belastingparadijzen zoals Zwitserland en Liechtenstein, alsmede met de Verenigde Staten over de uitwisseling van belastinggegevens. Zwitserland heeft al afwijzend gereageerd. Oostenrijk, dat als laatste door de bocht ging, wil alleen voor niet-ingezetenen het bankgeheim opheffen en houdt vast aan het recht voor ingezetenen om een geheime bankrekening aan te houden. Hiervoor is een grondwetswijziging in Oostenrijk nodig; het is niet zeker dat die er komt. Door het isolement waarin de overige EU-landen Oos tenrijk hebben gemanoeuvreerd als actie tegen de regeringsdeelname van de rechts-radicale FPÖ, zijn alle onderhande lingen met Oostenrijk toch al extra beladen.

BELASTINGONTWIJKING blijft een heet hangijzer. Over anderhalf jaar moeten de inwoners van euroland hun 'niet-gefiscaliseerde geld' dat nu nog in kluisjes ligt of onder de matras is verstopt, inwisselen voor euro's. Dat zal vermoedelijk leiden tot verhoogde kapitaalvlucht naar fiscale vrijplaatsen zoals de niet- EU-landen Zwitserland, Liechtenstein en Monaco. Liechtenstein, dat als belastingparadijs in het hart van Europa snel aan populariteit wint, beleefde vorige week overigens een politie-inval bij de LGT-Bank, een bank die eigendom is van de vorstelijke familie.

Als de EU-landen ernst willen maken met de bestrijding van belastingontduiking, valt er nog heel wat werk te verzetten. Oók om belastingontduiking minder aanlokkelijk te maken door tariefsverlagingen in hoogbelaste landen. In Nederland bijvoorbeeld met de nieuwe vermogensrendementsheffing die in 2001 in werking treedt. Het akkoord dat de regeringsleiders op de top in Portugal hebben gesloten, is een stap. Maar niet meer dan dat.

Zie ook:

Akkoord EU over opzet belastingplan (21 juni 2000)
Veel kieren en spleten in EU-besluit spaarbelasting (21 juni 2000)

( a d v e r t e n t i e s )