Er wordt gezaagd aan de poten van de troon van de Indonesische president Wahid. Is Wahid de situatie nog de baas of heeft hij dringend medische begeleiding nodig?

Door onze correspondent DIRK VLASBLOM

JAKARTA, 16 JUNI. President Abdurrahman Wahid van Indonesië ligt bijna dagelijks onder vuur van volksvertegenwoordigers en andere politici, maar hij zal tijdens de jaarlijkse zitting van het Volkscongres, in augustus, niet worden afgezet. Tenminste, dat zei Wahid woensdag zelf tegen de Indonesische gemeenschap in New York. Potentiële buitenlandse investeerders, aldus een ontspannen president, behoeven zich geen zorgen te maken over het destabiliserende effect van een tussentijdse wisseling van de wacht, want daar is geen sprake van. Wahid zou zich hebben verzekerd van de blijvende steun van de twee grootste partijen in parlement en Volkscongres, de nationalistische PDI-P van vice-president Megawati Soekarnoputri en Golkar, onder oud-president Soeharto de eeuwige regeringspartij, die nu de tweede viool speelt. Ook Wahids eigen Partij van het Nationale Ontwaken (PKB) blijft hem trouw. Die verzekering zou de president hebben gekregen tijdens een ontbijt ten huize van Megawati, kort voordat hij aan zijn zoveelste buitenlandse tournee begon. Aanwezig waren behalve de vrouw des huizes ook Golkarleider en parlementsvoorzitter Akbar Tandjung en PKB-voorzitter Matori Abdul Djalil, een van de vice-voorzitters van het Volkscongres.

Opvallende afwezige aan de ontbijttafel was Wahid luidruchtigste criticus, de islamitische politicus Amien Rais, voorzitter van het Volkscongres, het 700 leden tellende hoogste college van staat. Rais was in oktober vorig jaar de initiatiefnemer van de Centrale As, een losse coalitie van islamitisch georiënteerde partijen die Wahid kandideerde voor het presidentschap. Kingmaker Rais zou volgens hardnekkige geruchten zelf azen op de 'troon' en laat geen gelegenheid onbenut om Wahid beentje te lichten. De 'as' beschikt overigens niet over een meerderheid, noch in het parlement, noch in het volkscongres. Wahid mag dan moed hebben geput uit het 'ontbijtakkoord', zijn positie is lang zo sterk niet meer als op het moment van zijn verkiezing en tegenspeler Rais krijgt steeds vaker kansen voor open doel. De onbekommerde manier waarop Wahid omstreden voorstellen lanceert - zoals intrekking van het zogenoemde 'communistenverbod' uit 1966 - en de eigenzinnigheid waarmee hij ministers aanstelt en ontslaat, zonder ruggespraak met partijleiders, heeft de afgelopen maanden twijfel doen rijzen aan zijn politieke tact. En nu blijken leden van zijn entourage aan de haal te zijn gegaan met 10 miljoen gulden uit het personeelsfonds van BULOG, het openbare lichaam voor distributie van basisvoedsel. Wahids persoonlijke masseur, Suwondo, zou aan de onderdirecteur van BULOG hebben gesuggereerd dat de president dit bedrag nodig heeft voor humanitaire projecten in de opstandige provincie Atjeh. Het geld belandde niet in Atjeh, maar op rekeningen van oude zakenrelaties van Wahid. De politie heeft op last van de president een onderzoek ingesteld en het geld is inmiddels achterhaald, maar Suwondo blijft onvindbaar. Het onderzoek zou hebben uitgewezen dat de president zelf vrijuit gaat, maar de politie wil hem binnenkort horen als 'getuige' en dat is geen gezicht voor een staatshoofd.

De jongste bijlslag in de poten van de troon kwam uit Golkarkring. Een lid van het partijbestuur, H.R. Agung Laksono, stelde voor een onafhankelijk artsenteam te formeren dat een oogje zou moeten houden op Wahids gezondheid. De president heeft twee herseninfarcten overleefd en volgens Laksono kunnen die neurologische schade hebben aangericht. De grilligheid waarmee Wahid besluiten neemt en publieke uitspraken doet, meent Laksono, zou heel wel verklaarbaar kunnen zijn uit een 'persoonlijkheidsverandering' als gevolg van de beide infarcten. Golkarvoorzitter Tandjung haastte zich te verklaren dat dit "slechts een voorstel" was en geen partijstandpunt. Het verbaasde echter niemand dat Amien Rais met deze suggestie op de loop ging. Rais: "Ik ben het eens met dit voorstel. Als hij in orde is, kunnen de artsen dit kenbaar maken, en als hij niet in orde is, moeten zij dit ook zeggen. Dan kunnen we een gefundeerd antwoord geven op de vraag of dit presidentschap moet worden voortgezet of niet." Rais zei zich dikwijls te hebben afgevraagd of de omstreden uitspraken van Wahid misschien hun oorzaak vinden in 'stoornissen' als gevolg van de oude infarcten. Op de vraag of hij dit niet eerder had kunnen bedenken, bijvoorbeeld toen hij Wahid vorig jaar kandideerde, had Rais geen bevredigend antwoord.

Binnen Nahdlatul Ulama (NU), de moslimbeweging met een miljoenenaanhang waarvan Wahid 15 jaar lang voorzitter was, is woedend gereageerd op deze uitlatingen van Rais. De schriftgeleerde Said Aqiel Siradj, lid van het wetgevende lichaam van de NU, zei deze week er niet meer aan te twijfelen dat "Rais zich van deze methoden bedient om de president aan de kant te zetten. Het lijkt erop alsof hij Wahid eerst naar voren heeft geschoven om hem vervolgens af te schrijven en zijn plaats in te nemen".

( a d v e r t e n t i e s )