NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

MARK DUURSMA
Hij heeft een kleurentelevisie met afstandsbediening gekocht. Toch wel op afbetaling, vraagt ze bezorgd. Natuurlijk op afbetaling, net als de bank en het boekenrek. Over vier jaar is alles afbetaald. Dan gaan we boeken kopen, zegt hij tevreden.

Treurigheid om te lachen is het kenmerk van Aki Kaurismki, de verpersoonlijking van de Finse film. In zijn eentje is hij verantwoordelijk voor het beeld van Finland in buitenlandse bioscopen, vermoedelijk tot leedwezen van het Finse Bureau voor Toerisme. Helsinki is immer grauw en verlaten bij Kaurismki. Zijn personages zijn eenzame sukkelaars, geslagen door het leven en apathisch door de drank. Allemaal zelfspot, want Kaurismki presenteert zichzelf graag als een zuiplap die af en toe met tegenzin een filmpje maakt.

Drifting Clouds (Kauas Pilvet Karkaavat) is een geslaagde aflevering uit Kaurismki's absurde oeuvre. Ilona is eerste kelner in restaurant Dubrovnik, Lauri is trambestuurder. Als zij het restaurant heeft afgesloten, stapt ze in zijn lege tram en rijden ze zwijgend naar huis. Ze zijn gelukkig. Totdat het restaurant wordt verkocht en tramlijnen worden opgeheven. Werkloosheid, geldgebrek en drankmisbruik bedreigen het huwelijk. Elke poging om aan werk te komen mislukt. Samen met de oude collega's van Dubrovnik beginnen Ilona en Lauri - vooral Ilona, vrouwen zijn bij Kaurismki altijd daadkrachtiger dan mannen - een eigen restaurant. Hoopvolle beelden: het restaurant zit vol, het heldenpaar blikt gelukzalig naar de voorbijdrijvende wolken.

De lege stad, de jaren-vijftiginterieurs, het emotieloze acteren, de primaire kleuren; Drifting Clouds heeft veel weg van een sprookje, los van de werkelijkheid. Spaarzame aanwijzingen dat de film zich wel degelijk in het hier en nu afspeelt - een nieuwsmelding over de executie van Nigeriaanse oppositieleiders, een hedendaags kapsel - doorbreken die illusie. Kaurismki treft het juiste midden tussen onthecht absurdisme en betrokken realisme: ook al zijn ze karikaturaal, Ilona en Lauri wekken wel degelijk empathie. Het decor is grotesk, maar hun strijd om het bestaan is echt.

In de bioscoop kunnen ze kiezen tussen Night on Earth van Jarmusch, L'Argent van Bresson en L'Atalante van Vigo. Lauri verlaat kwaad de zaal en eist bij de caissière zijn geld terug. "Het zou een comedy zijn. Ik heb niet gelachen." Bij Kaurismki is het andersom. Het zou een melodrama zijn. Ik heb toch gelachen.

Drifting Clouds (Aki Kaurismki, Finland, 1996), Ned.3, 23.31-1.09u.

( a d v e r t e n t i e s )