B E E L D :
Mannenpraat
Maarten Huygen
Het einde van de man, zoals
somber aangekondigd, is nog lang niet nabij. Dat bleek uit de lege
straten en huiskamers vol kijkers naar een spel voor 22 mannen. En
programma's met mannen die voor- en nabeschouwden over de zwakke
rechtervleugel, het slechte samenspel van Nederland, het geluk van de
onverdiende strafschop en het shirtje trekken.
Een emotioneel contactritueel dat zich niet alleen in televisieprogramma's maar ook in
al die huiskamers voltrok. Bij voetbal mogen zelfs de gehardste macho's
hun emoties laten gaan. Nergens vrouwen te bekennen op het scherm maar
de ideale doelgroep voor de televisie is toch jong en vrouwelijk? In
voetbalprogramma's overheerst mannelijk van minstens middelbare leeftijd
maar dat wil niet zeggen dat jongeren niet kijken. Er is geen
commercieel aangeprate generatiekloof. De hoge leeftijd van de
commentatoren gold niet alleen voor Nederland maar ook voor Duitsland en
Groot-Brittannië. En maar praten en filosoferen, een bijna
onmannelijke spraakwaterval van speculaties, feiten, cijfers en
gevoelens. Goed, in de beschouwing van Huis van Oranje, was door
een bezorgde quota-teller een piepjonge vrouw gecharterd maar dat was
het dochtertje van de middelbare voetbalminnaar Henk Spaan. Sofie
voetbalde zelf maar keek uitsluitend naar mannenvoetbal, want, ja,
vrouwenvoetbal zag je nooit op tv. Zal dat gauw veranderen? Ik denk het
niet, omdat mannenlijven nu eenmaal hoger, sneller en verder gaan.
Napraten over een wedstrijd is een oefening in conventionele wijsheid.
De club die verloor, speelde niet goed, tuurlijk. Hoewel, voor
Tsjechië moest het chauvinisme wijken, want die club speelde goed,
vond iedereen, en Nederland had geluk met een onverdiende strafschop.
Tijdens de pauze van de wedstrijd Nederland-Tsjechië moest de
kijker voor een analyse bij het Duitse ARD of bij de BBC zijn. De
inhalige NOS had de tijd vrijwel helemaal verkocht aan de reclame.
Cruyff mocht even zeggen dat de Nederlanders "ruimte moeten maken" op
het veld en daarna drong de Oranje-reclame van de Nationale Nederlanden
zich alweer in beeld.
De openingsceremonie was leuk voor de paar duizend toeschouwers in het
stadion maar de vele miljoenen kijkers in de wereld hadden er niet veel
aan. Een in Nederland gefabriceerde reus, met hovercraft-ventilatoren
overeind gehouden, stapte in het stadion begeleid door hupsende dromen,
maar toen hij de aftrap wilde verrichten, was de bal al gevlogen. Dit
spektakel was met dezelfde camera-posities gefilmd als de latere
voetbalwedstrijd. Ze hadden beter te rade kunnen gaan bij de BBC-
regisseur die de begrafenis van Lady Di zo prachtig had gedirigeerd. Nu
bleef het een klunzig geheel. Nee, Leni von Riefenstahl bij de
Olympische Spelen van 1936 was het beslist niet. Moet ook niet, maar
Europa was wel opvallend afwezig als thema. Zo slecht leeft de
communautaire gedachte bij de geprivatiseerde sport. Het songfestival is
Europeser. Europa in het thema, misschien een idee voor de volgende
Europese Kampioenschappen. Met Europese droomjongetjes om de hooligans
af te schrikken.
Als liefhebber van mannenpraat maar als voetbalondeskundige heb ik
liever Villa BVD dan de NOS-kloon Huis van Oranje. Ik ben
net iets meer geïnteresseerd in Freek de Jonge of Herman Pleij dan
in het "Wij houden van Oranje" van André Hazes of Paul de Leeuw:
"Je zult toch de keeper van het Belgisch elftal zijn." Goed, de NOS had
Beenhakker maar BVD had Jan Mulder en zijn bozige of enthousiaste
commentaren zijn op hun plaats want van voetbal heeft hij wel verstand:
"Davids is geen Spielmacher. Die hebben we helemaal niet." Geeft mij
weer stof tot conversatie de volgende dag.
Huis van Oranje mocht meteen de spelers na de wedstrijd
interviewen terwijl Villa BVD moest antichambreren voor er via de
satelliet iets verscheen. Iedereen wil die spelers zien, ook al hebben
ze, nog nahijgend, zelden iets te vertellen. Wacht maar, over een week
ben ik ook expert.