NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Op die stralende zaterdagmiddag was ik buiten en dus hoorde ik het nieuws pas tegen de avond door de autoradio waar ik zocht naar de voorpret voor het songfestival. Maar de presentatrice van Radio 2 sprak over "de ramp in Enschede".

Een liedje begon, een ander volgde, een derde werd ingezet. In Stockholm vonden ze het ook erg, zei iemand. Wanhopig ging ik naar Radio 1 maar daar preekte de KRO over de "kerruk", bijna een half uur. Toen kwam het voetbal aan de beurt en pas daarna hoorde ik over de explosie die had plaatsgevonden. Geen tussentijdse bulletins. Ook bij de televisie, minder verzuild dan radio, kostte het tijd om de ware grootte van de ramp te laten doordringen. Pas rond tienen zaterdagavond na het liedje van Spanje besloot de NOS om de uitzending van het songfestival op TV2 te staken "in verband met de toenemende ernst van de situatie van Enschede waarover aanvankelijk onduidelijkheid was en na binnenkomst van beelden drie kwartier geleden". RTL was toen al volop live bezig, feitelijk, zonder moeilijke vooronderstellingen, met heldere kaartjes en later met andere opslagplaatsen in Nederland voor vuurwerk. In Drontense bunkers ligt 18 keer zoveel. Zelfs SBS-Nieuws, dat in het weekeinde vrijaf heeft, kwam. Het in rampen gespecialiseerde CNN was snel. Met die "binnenkomst van beelden" die de doorslag gaven, bedoelde de NOS de video-opnamen van Danny de Vries van tv-Oost, die de explosies lieten zien met die hoge vuurzuil. Die werd over de hele wereld getoond, herhaald en herhaald en diende later als beeldlogo voor de nieuwsuitzendingen. Het trage besef van de ernst hoort bij rampen. Verslaggevers moeten uit hun bezigheden worden gehaald. Die hebben tijd nodig om erheen te reizen. Beelden en feiten moeten worden verzameld uit de rook en de politie-afzettingen. Autoriteiten die het zelf nog niet weten, moeten iets kunnen vertellen. De getroffenenen zijn verdwaasd, schijn-laconiek, als televisiekijkers in hun eigen drama. Ze hebben het eerder gezien, bij andere mensen, in Kosovo, Servië, zondag nog Iraanse Kermanshah, en ze kunnen zich nog niet voorstellen dat zij het zelf zijn aan wie het allemaal overkomt. Machinaal antwoorden ze de verslaggevers: Moeder kwijt, vrouw kwijt, zoon weg, huis plat. "Dit mag nooit weer gebeuren", zegt een man plechtig. Even dreigt hij in huilen uit te barsten en de TV2-camera wijkt discreet terug. Maar hij houdt zich in en het gesprek gaat door. "Hoe voelt u zich daaronder?", vraagt Nova aan een man die alles heeft verloren."Geen idee", zegt die. "Ik weet nog niet hoe ik me voel. Ik denk dat dat volgende week komt. Hier wou ik het graag bij laten, als u het niet erg vindt." Pas de volgende dag zie ik vrouwen huilen, tegen de troostende schouder van koningin Beatrix. Zij moet met premier Kok de natie voorgaan in medeleven. De camera's storen bij de rondgang maar tegelijkertijd zijn ze hard nodig, want iedereen in het land moet het medeleven kunnen zien. Ze vertegenwoordigen ons. "Dit is Netwerk, wat gaat er door u heen?", vraagt een verslaggever aan de premier als hij onderweg is naar de rampplek. Volgende vraag: "Wat verwacht u aan te treffen?"

Zondag gaan de camera's minder discreet op zoek naar gevoelens. RTL volgt een ouder echtpaar op zoek naar hun zoon, een internetjournalist. Iemand zou hem gezien hebben, "de buurt is dolgelukkig" en ze gaan naar de opvanghal maar ze vinden hem niet. Moeder snikt, vader is dof en lam en ik kan het niet aanzien. Vuurwerkspecialisten leden nog aan het in- Nederland-kan-het-niet-syndroom. De opslagplaats was gekeurd en "absoluut veilig". Kan niet gebeuren. Maar het is gebeurd. Pas zondag kwam de asbestpaniek. Nee, het viel toch mee. "We weten langzamerhand niet meer wat we geloven moeten", zegt de secretaris van de wijkraad in Nova. Dit is eerder vertoond. Ik kreeg het Bijlmergevoel.