NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

SHEILA KAMERMAN
Juf in klaslokaal, duidelijk articulerend tegen een jochie van een jaar of twaalf: "Kun je aanwijzen waar Afghanistan ligt, waar je vandaan komt? 'Hij komt naar voren, tuurt op de wereldkaart en vindt zijn geboorteland. " Goed zo", prijst de juf. "Wat deed je in Afghanistan?" Een hulpeloze blik. "Ging je naar school?", vraagt ze. Nee, schudt hij. "Als je 's morgens wakker werd, wat deed je dan?", vraagt ze verder. "Koe eten geven, en schaap en kip", klinkt het schuchter.

Moeizame communicatie tussen leerling en leraar komt veel voor op het Montessori College Oost in Amsterdam. De VPRO volgde voor de driedelige documentaire Lotsverbetering een aantal leerlingen en leraren van deze 'zwarte' VMBO-school (voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs). Van de 1150 leerlingen is 95 procent allochtoon, de helft nog maar net in Nederland. Ze spreken de taal nauwelijks, sommigen hebben zelfs nooit op school gezeten. Vorige week bleek uit onderzoek dat voor een kwart van de leerlingen op het VMBO in Amsterdam dit niveau te zwaar is, waardoor er een grote kans is dat ze uitvallen. Daar kan je je na het zien van Lotsverbetering alles bij voorstellen. We zien hoe de meester zich in de gekste bochten moet wringen om elke leerling in de klas zijn voornaam en land van herkomst te laten noemen. Hoe een Ghanees meisje trots vis met rijst meeneemt om te laten zien hoe ze thuis gewend was te eten en vervolgens haar tranen niet kan bedwingen als de lerares vraagt waarom ze gevlucht is. We zien hoe meisjes met hoofddoekjes giechelend fietsles krijgen in de gymzaal en hoe Mohammed weigert te borduren omdat hij dat 'vrouwenwerk' vindt.

De leerlingen komen allemaal uit verschillende landen, maar hebben één overeenkomst: ze zitten vol dromen en idealen. "Niemand verlaat zijn land zomaar', zegt een Surinaamse leraar tegen zijn klas nieuwkomers. "Iedereen is hier gekomen met een bepaald doel. Jullie willen lotsverbetering." En in hun gebroken Nederlands beamen de leerlingen dat: de een wil studeren, de ander een mooi huis en een grote auto, en weer een ander wil zich nuttig maken voor de maatschappij en misschien wel de politiek in.

De camera registreert. Dat levert een uniek inkijkje op in het dagelijks leven van allochtone leerlingen. Maar mooie beelden zijn niet voldoende om een goed inzicht te krijgen in de achtergronden van hun problemen in het onderwijs. De nieuwsgierigheid van de kijker wordt gewekt maar inhoudelijk niet bevredigd. Nergens vragen Maarten Schmidt en Thomas Doebele, de makers van het driedelige Lotsverbetering, ouders, leraren, leerlingen of onderwijsdeskundigen naar hun opvattingen en ideeën. Hierdoor blijft de documentaire hangen in mooi beeldmateriaal en mist het de diepgang en overtuigingskracht om een klein uur lang te boeien.

Lotsverbetering, Ned. 3,20.56-22.00 uur.