NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

IN HET DERDE en laatste kabinet-Drees deed in 1956 een opmerkelijke staatssecretaris zijn intrede: de KVP'er Schmelzer, belast met bezitsvorming. Woningnood was toen volksvijand nummer één. Objectief gezien is hij een van de succesvolste bewindslieden van de afgelopen halve eeuw geweest. Vier decennia nadat de portefeuille werd gecreëerd, bezit meer dan de helft van de Nederlanders een eigen huis. De al veel langer bestaande fiscale aftrek van de hypotheekrente is daarbij van cruciaal belang geweest. Zo is een systeem ontstaan dat zijn weerga in het buitenland niet kent.

In kwantitatieve zin is de woningnood, met een bestand van bijna 6,5 miljoen koop- en huurhuizen op ruim vijftien miljoen inwoners, inmiddels overwonnen. Maar daarvoor is een kwalitatieve schaarste in de plaats gekomen waarmee vooral jongeren, die nog aan hun wooncarrière moeten beginnen, worden geconfronteerd.

De almaar stijgende prijzen (in 1999 met zestien procent) illustreren dat. De inflatie op de onroerend-goedmarkt is deels een gevolg van kwalitatieve scheefgroei waarbij aanbod en vraag niet op elkaar aansluiten. Zo hebben de grote steden tot voor kort te veel aandacht besteed aan de bouw van huurwoningen, waardoor er nu veel te weinig koopwoningen zijn. Maar het heeft ook te maken met de wijze waarop de aanschaf van een huis in Nederland wordt gefinancierd. Vijftien jaar geleden was geld duur en waren de hypotheekverstrekkers voorzichtig. De kandidaat-koper kon kiezen tussen een lineaire aflossing of annuïteitenhypotheek voor een bedrag dat gemiddeld driemaal het jaarsalaris was. Nu zijn de financiële producten welhaast onbegrensd. Tweeverdieners krijgen moeiteloos een hypotheek op basis van beide inkomens samen, al dan niet aflossingsvrij of in beleggingen omgezet. Zolang de partners blijven werken en bij elkaar blijven, is dat aantrekkelijk. Als de huizenmarkt in opwaartse richting blijft bewegen, zijn er evenmin veel vuiltjes aan de lucht. Zo niet, dan stort menig huizendroom in elkaar en neemt de groep 'werkende armen' in omvang toe.

IN BREDE kring worden nu zorgen geuit over de broosheid van de Nederlandse woningmarkt. Volgens de makelaarsverenging NVM worden de verkeerde huizen gebouwd. De planologie in Nederland is gefixeerd op het middensegment, aldus voorzitter Smit. Dat lijkt rechtvaardig, maar belemmert de doorstroming en heeft een prijsopdrijvend effect.

De president van De Nederlandsche Bank (DNB) op zijn beurt bepleit politieke maatregelen tegen tophypotheken. De reden voor deze interventie is dat de risico's voor de banken te groot dreigen te worden en DNB steeds meer moeite krijgt met zijn taak als toezichthouder. Om nakende problemen te voorkomen wil Wellink daarom de bereidheid van crediteuren om de post 'kosten koper' (overdrachtsbelasting, notaris- en makelaarskosten) hypothecair te financieren, wettelijk aan banden leggen.

DE DIAGNOSES van Smit en Wellink snijden hout. Hun op lossingen ogen ook verstandig, maar halen nogal wat overhoop. Meer duurdere woningen bouwen vereist een omkering van waarden in de al te traditionele Nederlandse volkshuisvesting. Een wettelijk verbod op tophypotheken la Wellink betekent niet alleen een regulering van de financiële markt, maar is eveneens bedreigend voor 'starters' die nu nog zonder spaargeld een eigen huis kunnen kopen. Het voorstel van Wellink kan dus niet zonder de suggestie van Smit. Beiden hebben, vanuit verschillende invalshoeken, de kat de bel aangebonden. Dat is nuttig, zeker in deze tijd van huizenhoog optimisme. Want het succes van Schmelzer begint ruim veertig jaar later op zijn eigen grenzen te stuiten.

Zie ook:

Dure woning houdt vrouw aan het werk (19 januari 2000)

( a d v e r t e n t i e s )