NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De Haagse politiek leeft in andere werkelijkheid

Jacques Schraven verbaast zich als nieuwe voorzitter van werkgeversvereniging VNO-NCW over de forse kloof tussen de culturen van het bedrijfsleven en die van de politiek. Sterker nog: "Ik zie die kloof alleen maar groter worden."

Door onze redacteur FERRY VERSTEEG

DEN HAAG, 20 DEC. "Wie uit het bedrijfsleven komt, weet dat hij wordt afgerekend op het resultaat onder de streep. Hij moet ergens voor staan", zegt Jacques Schraven, de net benoemde voorzitter van de grootste werkgeverskoepel VNO-NCW. Als voormalig directeur van Shell Nederland kent hij de geschreven en ongeschreven regels van het ondernemersschap goed. "Ik denk dat het in de politiek wat diffuser is. De cultuur leunt daar meer tegen die van de ambtenarij. Ondernemers in de politiek houden het daar jammer genoeg meestal niet lang uit."

Schraven begint in een turbulente periode voor VNO-NCW. De werkgeversvereniging stuurde onlangs samen met de vakbeweging aan op een botsing met de politiek over de ingrijpende herziening sociale zekerheid. Koos het kabinet eerst met veel aplomb voor marktwerking, met een belangrijke rol voor de sociale partners als opdrachtgever voor de uitkeringsinstanties (uvi's), vorige maand maakte minister De Vries (Sociale Zaken) onder druk van de Tweede Kamer een complete u-turn. De uitvoeringsinstellingen (zoals het Gak) moeten nu worden samengebracht in één groot staatsmonopolie. Waarop werkgevers en met name werknemers, wier rol in de sociale zekerheid wordt geminimaliseerd, boos afhaakten.

Op dit moment circuleert er een compromisvoorstel uit de kokers van voorzitter Hans de Boer van de werkgeversvereniging MKB-Nederland en topman Flip Buurmeijer van het Landelijk Instituut Sociale Verzekeringen. Daarbij worden alleen uvi-delen die zich bezig houden met keuring en de beoordeling of iemand recht heeft op een uitkering (de zogeheten claimbeoordeling) tot staatsbedrijf samengevoegd. De overige taken van de uvi's kunnen dan alsnog worden geprivatiseerd.

Kunt u zich in dat compromis vinden?

Schraven: "Ik geloof niet dat er een echt compromis is gelanceerd. Er zijn hoogstens wat ideeën ingebracht over veranderingen op onderdelen. Maar wij houden vast aan ons voorstel om te discussiëren over de hoofdlijnen van het voorstel, wat De Vries nog niet wil. Wij zijn nu met onze partners bezig zijn laatste voorstel te fileren en aan te geven waarom het niet werkt. We dragen ook bouwstenen aan voor een beter systeem. Dat gaat verder dan de genoemde compromissen. We komen voor kerstmis via de Stichting van de Arbeid met ons stuk en dan zien we wel."

Toch krijgen de werkgevers van De Vries juist meer verantwoordelijkheid toegeschoven. Is uw afwijzing taktisch ingegeven: geen ruzie met de bonden die er falikant tegen zijn?

"Nee. Wij betalen ook veel, ziektegeld in het eerste jaar, de Pemba- premie bij WAO. Juist daarom willen wij een goed systeem dat werkt. Eén groot uvi-staatsbedrijf werkt gewoon niet. Wij willen een geprivatiseerd systeem waarin de bedrijven uit meerdere uvi's degene kan kiezen die het snelst, effectiefst en goedkoopst draait."

Haalt de WAO de 1 miljoen?

"Je groeit inderdaad naar een onhoudbare situatie toe. De WAO-discussie wordt nu kunstmatig onderdrukt. Maar je kunt niet volhouden dat het stelsel goed is als het deze resultaten voortbrengt. Wij denken dat de discussie daarover, in het verlengde van de huidige sociale- uitvoeringsdiscussie, onafwendbaar is. We zullen naar een ander systeem moeten dat wel werkt, vergelijkbaar met het systeem zoals we dat bij de oude dagsvoorziening hebben gecreëerd. Dus een basisvoorziening la de AOW met daarbovenop werknemers en werkgevers die aanvullende afspraken maken."

Is marktwerking uit de mode?

"In politiek Den Haag lijkt dat er wel op. Niet alleen daar trouwens. Ook internationaal lopen tegenstanders te hoop tegen verdere vrijmaking van de wereldhandel. Zie Seattle. Er worden harde en kritische noten gekraakt over marktwerking, liberalisering en privatisering. Dat lijkt mij een tijdelijk verschijnsel. We staan nog maar aan het begin van een ontwikkeling. De markt is geen ideologisch speeltje maar een feit. Een feit dat ook door de Europese eenwording aan betekenis zal winnen. Voor wat Nederland betreft zien wij dat door meer marktwerking bij overheidsdiensten nog 15 20 miljard gulden kan worden bespaard."

Je ziet een zekere verlinksing in de Nederlandse politiek. De VVD raakt wat meer geïsoleerd. Merkt VNO-NCW dat ook?

"U zegt verlinksing, ik denk dat het meer zo is dat Kamerleden niet goed inzien hoe uitstekend de private sector kan werken en ook werkt. Men zegt er twee dingen. A: bedrijven mikken alleen op winst en daarom moet je ze bepaalde dingen niet in handen geven. En B: bedrijven moeten maatschappelijk verantwoord ondernemen en we verwachten veel van ze. Op een of andere manier kunnen politici die twee zaken niet bij elkaar brengen.

"Jammer dat er voor het evenwicht niet meer mensen uit het bedrijfsleven in de Kamer zitten. Nu is het of de Haagse politiek in een andere werkelijkheid leeft. De A4, waar ook het bedrijfsleven geld in wil steken, mag niet worden doorgetrokken van Delft naar Rotterdam. Het nut zou niet zijn aangetoond. Ongelofelijk. Ik en talloze anderen staan dagelijks langdurig in de file op de A13. Of ze in Den Haag in een heel andere werkelijkheid leven dan er buiten. "Voor de trage uitgifte van bedrijfstereinen geldt hetzelfde. De politiek doet net of er geen schreeuwende vraag is. Zelfs iemand als burgemeester Johan Stekelenburg van Tilburg klaagt steen en been dat hij een wachtlijst met tachtig bedrijven heeft."

Schraven tot slot: "Natuurlijk erken ik het primaat van de politiek. Maar er is ook een werkelijkheid en als je die blijft negeren, springt die op een gegeven moment uit elkaar. Als politici zeggen dat ze medewerking nodig hebben van het maatschappelijke middenveld, en daar behoren wij toe, dan moeten ze hun zaken beter opzetten."

( a d v e r t e n t i e s )