NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

In luttele weken heeft Vladimir Poetin, met een oorlog en heel veel manipulatie, het politieke toneel grondig gewijzigd. Eindelijk beschikt het Kremlin in de Doema over wat het nooit had: een eigen applausmachine.

Door onze correspondent FRANK WESTERMAN

MOSKOU, 20 DEC. "Smeriger verkiezingen zijn ondenkbaar", zei Aleksandr Solzjenitsyn, schrijver en martelaar van het Sovjet-regime, bij het uitbrengen van zijn stem. "De politie elite is de afgelopen weken met niets anders bezig geweest dan moddergooien", merkte ex-generaal Aleksandr Lebed op. "Deze verkiezingen zijn niet vuil, ze zijn supervuil", vond de Moskouse burgemeester Joeri Loezjkov.

Wat een oorlog (in Tsjetsjenië) in combinatie met een propagandaoffensief (in de media) al niet vermag: Ruslands politieke spectrum is van de ene op de andere dag van kleur verschoten. Uit het niets is de nietserige, programloze partij Eenheid, alias Medved (Beer), en de kansloos geachte Unie van Rechts het stevige bruggenhoofd in de Doema geworden waar de Russische premier Vladimir Poetin van droomde. "Beide partijen en een patriottische koers zijn de grootste winnaars", zo concludeerde de staatszender RTR gisteravond al.

Met zo'n krachtige applausmachine in het parlement weet Poetin, door Jeltsin naar voren geschoven als diens kroonprins, zich verzekerd van een comfortabele uitgangspositie voor de race om het Kremlin in juni volgend jaar. "De beer is los", kopte de Vremja vanmorgen, verwijzend naar de monsterzege van de Poetin-fanclub Medved. "De premier heeft een loyale Doema gekregen."

Het is ronduit knap hoe de voormalige chef van de Russische inlichtingendienst de democratie in een handig machtsinstrument heeft weten om te buigen. Het aloude concept van de small victorious war heeft zijn vruchten afgeworpen, ook al is de oorlog in Tsjetsjenië niet echt kleinschalig te noemen: zo'n honderdduizend militairen lopen met zwaar materieel een hele republiek onder de voet - op jacht naar enkele duizenden rebellen. Na elke slag kraait Moskou victorie, zodat het lijkt of er nauwelijks Russische soldaten sneuvelen. Ook dat is manipulatie: de 140 miljoen Russen worden domweg afgeschermd van het nieuws over verliezen.

Tussen het platgooien van Grozny door stemden de soldaten zondag op de man die hen de oorlog ingestuurd heeft. Poetin is hun held, al kan dat veranderen mochten zij in de Kaukasus de komende maanden alsnog doelwit worden van guerrilla-aanvallen. Maar vooralsnog verkeren vrijwel alle Russen in een overwinningsroes. De ex-KGB'er Poetin heeft hun een succesvolle oorlog geschonken en daarmee hun zelfvertrouwen teruggegeven. Niemand staakt, niemand klaagt, er wordt alleen maar gehoopt dat hij de sterke man is die van Rusland weer een grootmacht maakt. Vooral wanneer de premier met zijn kille blik het bemoeizuchtige Westen afpoeiert, golft de euforie door de huiskamers.

Al dat vrijgekomen sentiment is door de staatsmedia naar de tot voor kort niet bestaande gelegenheidspartij Eenheid, ofwel Beer, gekanaliseerd. Als bij toverslag moet de morrende, trainerende, dwarsliggende Doema met zijn rood-bruine meerderheid inschikken voor een legertje Poetin-adepten. Niet dat de tegenstellingen daarmee de wereld uit zijn. De nieuwe scheidslijn loopt voortaan tussen de voor- en tegenstanders van Vladimir Poetin.

Zoals het er nu naar uitziet wordt zijn belangrijkste opponent ex- premier Jevgeni Primakov, wiens reputatie door de Kremlin-mediacampagne al flink is beschadigd (Primakov is "een landverrader die Rusland aan de NAVO wil uitleveren"). Zijn partij Vaderland-Heel Rusland, die hij samen met de Moskouse burgemeester Joeri Loezjkov aanvoert, heeft dan ook zwaar onder de laster geleden.

Alleen door een sterke score in Moskou (40 procent), waar de pers zich minder eenvoudig laat muilkorven, en veel winst in kiesdistricten (waar de helft van de 450 Doema-zetels te verdelen viel), is deze oppositiepartij toch nog als derde uit de bus gekomen. Alles wijst erop dat de strijd om de erfenis van Jeltsin zich zal toespitsen tussen Poetin en Primakov. "De eerste staat voor de toekomst, de 21ste eeuw, de tweede voor regressie, terugval", meent Anatoli Tsjoebais, een Kremlin- intrigant die staat te trappelen om de campagne van Poetin te mogen leiden.

De communistische partij, nog altijd de grootste in Rusland, is door de mediamanipulatoren genegeerd; zij wordt door het Kremlin nauwelijks als een bedreiging gezien omdat haar aanhang nooit boven de dertig procent zal komen. Ook de liberale Jabloko-partij wordt als een beheersbare oppositiepartij beschouwd en hoefde daarom niet ",aangepakt" te worden.

Communistenleider Zjoeganov typeerde de Doema-verkiezingen als "een doorlopende tv-show van Poetin voor en Poetin na". Javlinski vergeleek het met een oneerlijke voetbalwedstrijd: "Hoe kun je winnen als het doel van de tegenpartij een meter breed is, en dat van jou tien kilometer?" Als de trend van de afgelopen maanden zich doorzet, zo voorspellen waarnemers, kunnen de jaren negentig de Russische geschiedenis ingaan als die van het "democratisch intermezzo".

( a d v e r t e n t i e s )