NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

MARISKA GRAVELAND
Twee jaar na de bioscooppremière van de indrukwekkende film Gordel van Smaragd wordt nu de lange versie in drie delen op tv uitgezonden. "Zo vind ik hem het mooist", zegt regisseur Orlow Seunke. "Maar deze versie kon niet in de bioscoop worden vertoond. De filmdistributeur vond dat hij moest worden ingekort."

Orlow Seunke won in 1982 de Gouden Leeuw in Venetië voor De Smaak van Water, regisseerde daarna Pervola, Oh Boy en Elsschots Kaas. Zijn groots opgezette Gordel van Smaragd speelt zich af in Nederlands-Indië tijdens de periode 1939-1949. Een Nederlandse gelukszoeker (Pierre Bokma) en een Indische zangeres (Esmée de la Bretonière) vallen als een blok voor elkaar, maar hun romance wordt bruut verstoord door de Japanse inval en later de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. Seunke heeft zijn film doorsneden met archiefbeelden, die de kijker even afstand laten nemen. "Ik wilde de geschiedenis als leidraad gebruiken voor het liefdesverhaal. Eigenlijk druist dit tegen alle dramawetten in, omdat normaal gesproken de karakters de lijn van je verhaal vormen. Maar ik vond het absoluut noodzakelijk om een goed overzicht te geven van die periode. Er zijn wel documentaires zoals Slag om de Javazee en de speelfilm Oeroeg, maar die tonen allemaal slechts een deel van de geschiedenis. Met die archiefbeelden heb ik bewust een Brecht-iaans effect willen teweegbrengen: je wordt in het verhaal gezogen en er weer uitgehaald."

Seunke wilde er geen geschiedenisles van maken. "Maar ik moest me wel beheersen. De lange mars, de Verenigde Staten van Indonesië, de Molukken, het kon er allemaal niet meer in. Ik wilde Gordel van Smaragd een boodschap meegeven: historisch bewustzijn. Ik ben een fel tegenstander van de uitspraak van collega Dick Maas die zei: "Boodschappen doe je bij de Albert Heijn."

Met de archiefbeelden geeft Seunke zijn eigen interpretatie van de geschiedenis. "Ik laat zien dat de Nederlanders het aan zichzelf hebben te wijten hebben dat Soekarno zich heeft gemobiliseerd, doordat ze hem tijdens de oorlog hebben geïsoleerd en nooit een gesprek met hem zijn aangegaan. 300 jaar lang hebben de Nederlanders geen enkele moeite gedaan om een intellectueel kader op te bouwen voor de Indonesiërs, waardoor deze nooit zelfstandig het land konden besturen. Vandaar de enorme corruptie onder Soekarno en Soeharto. Laten we hopen dat het onder Wahid nu beter wordt."

Seunke vindt dat Nederlanders 'heel raar' met hun geschiedenis omgaan. "Er wordt nagenoeg niet over gediscussieerd, alsof we er niet naar willen kijken. Zie Srebrenica. Ik zou graag een film willen maken over onze tijd in Zuid-Afrika, over de Molukken of Irian Jaya, waar we gigantische fouten hebben gemaakt. Er is nog zoveel te vertellen."