NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent Caroline de Gruyter
BRUSSEL, 13 NOV. "Geen gezond denkend mens kan zich zonder kokhalzen maar inbeelden aan de uitgelebberde sigarettenpeuk van Guggemans te gaan toeteren."

Deze regel komt níet uit het boek Uitgeverij Guggenheimer van de Belgische schrijver Herman Brusselmans, dat op last van de Antwerpse modeontwerpster Ann Demeulemeester onlangs uit de handel werd gehaald.

Nee, dit staat in een ingezonden brief in de Belgische krant De Morgen van afgelopen woensdag. De schrijver is een lezer die zich buitengewoon ergert aan de botte beledigingen die Brusselmans de hoofdpersoon van dit gewraakte boek laat uiten aan het adres van Demeulemeester, zoals "het grootste misbaksel dat al aan mijn toeter heeft gehangen". Een alinea verder oppert de brievenschrijver, die tekent als C. Saffo uit Gent, in een kennelijke parodie op de gewraakte passages uit Brusselmans' boek: "Dus Girrrls, laten we samen naar de woonst van Brusselheimer trekken om hem daar zijn toeter te laten afzuigen door een hond (een teef welteverstaan) tot hij bloed spuit."

Twee dingen vallen op aan de lawine van steunbetuigingen en oorlogsverklaringen die nog steeds dagelijks in de Vlaamse media verschijnen aan het adres van Brusselmans. Ten eerste: veel van deze teksten zijn doorspekt met hetzelfde soort taalgebruik waarvoor de rechter Brusselmans zelf op de vingers heeft getikt. Ten tweede: dat gebeurt vrijwel alleen in de 'kwaliteitspers'. De meer volkse bladen besteden nauwelijks aandacht aan de kwestie-Brusselmans: hun ingezonden- brievenschrijvers maken zich meer kwaad over de voortdurende treinstakingen of de salarisverhoging van kroonprins Filip. Brusselmans is vooral populair bij de Vlaamse literaire elite.

De Morgen, die zich opwerpt als het geweten van links en weldenkend Vlaanderen, spant de kroon. Die krant laat vrijwel elke dag voor- en tegenstanders van Brusselmans aan het woord die beweren dat hij "Gods omhooggevallen uitwerpsel" is, of "een van die kloteschrijvers met ballen als meloenen". Kristien Hemmerechts, een van de bekendste vrouwelijke schrijvers van Vlaanderen en een vurig pleitbezorgster voor Brusselmans, schreef deze week naar aanleiding van de affaire een column vol schunnig taalgebruik: waarom een snor thuishoort "op een bovenlip en niet op een kut", en hoe zij vertederd was geweest toen Brusselmans' vriendin Tania op de televisie had gezegd dat Brusselmans' over veel "beftalent" beschikte. Over de opmerking van Brusselmans' personage Guggenheimer dat Ann Demeulemeester gaten in haar tong heeft, schrijft Hemmerechts: "Heeft de kwaliteit van het pijpen onder dergelijke gaten überhaupt te lijden? En vanaf welke grootte van gaten ontstaat het probleem?"

Maar ook in De Standaard, een groter en wat meer behoudend dagblad, viel toch te lezen dat de echtgenote van de schrijver Hugo Claus, Veerle de Wit, Brusselmans aanviel met de opmerking: "Ik denk dat hij een probleem heeft met zijn lul." Iedere deelnemer aan dit verhitte debat is het erover eens dat het gaat om een principe: de vrijheid van meningsuiting (Brusselmans) of het recht op bescherming van de goede naam en eer (Demeulemeester). Maar zij die voor Demeulemeester kiezen, kruiden hun pleidooien voor het recht op privacy met evenveel uitwerpselen en genitaliën als Brusselmans' aanhangers dat doen in hun waarschuwingen voor censuur, boekverbranding en inquisitie.

Vlaanderen kent een rijke traditie van literaire satire. Echte schuttingtaal maakte in literaire kringen pas opgang, zeggen ingewijden, na Jan Cremer. Maar nooit eerder was de taal zo vulgair, zo publiekelijk, zo kwetsend. "En zo inhoudsloos", zegt Manu Ruys, de voormalige hoofdredacteur van De Standaard, die schreef dat deze vermeende discussie over de vrijheid van meningsuiting of censuur "voos klinkt". "Voltaire had het over ideeën die mensen moeten kunnen verkondigen. Brusselmans verkondigt niets. Hij leeft van zijn boeken. En hoe schunniger ze zijn, hoe groter de verkoop." Dat de 'literaire performers' (van elite weigert hij te spreken) die taal overnemen, vindt hij een veeg teken. Een lezer van De Standaard sloot zich daar gisteren bij aan. Hij stelt voor een handtekeningenactie 'Lezers Tegen Rotzooi' te organiseren, als tegenhanger van de petitie 'Burgers Tegen Censuur' die ten gunste van Brusselmans in Nederland en België circuleert: "Helemaal akkoord met de petitie mocht de 'vrije meningsuiting' in het gedrang komen, maar daar gaat het nu juist niet over."

Brusselmans zelf, die toegeeft dat zijn boek "één scheldpartij" is, deert het niet dat er nu ook rondom hem zo grof gescholden wordt. In een interview zegt hij: "Toen ik mezelf deze week op tv bezig zag, dacht ik óók: "Fuck off, klootzak!"

Zie ook:

'Verbod boek betreft ook Nederland' (8 november 1999)
Ik ben wellevend van nature (5 november 1999)

( a d v e r t e n t i e s )