NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

'Verbod boek betreft ook Nederland'

Door onze correspondent CAROLINE DE GRUYTER
BRUSSEL, 8 NOV. De omstreden roman Uitgeverij Guggenheimer van de Belgische schrijver Herman Brusselmans mag volgens de advocate Van Overloop behalve in België nu ook in Nederland niet meer door de uitgever verspreid worden.

Eind vorige week kreeg de Belgische modeontwerpster Ann Demeulemeester via een kort geding bij een Antwerpse rechtbank gedaan dat Brusselmans' boek voorlopig uit de handel wordt genomen wegens smaad. Zo schrijft Brusselmans dat Demeulemeester, die hij met naam en toenaam noemt, 'standrechtelijk moet worden gefusilleerd' en dat zij een 'dwergpoliep met puitenogen' is. Volgens Demeulemeesters advocate, Ilse van Overloop, vloeit uit het vonnis automatisch een verspreidingsverbod voor de Nederlandse uitgever Prometheus voort, omdat de uitspraak de staatsgrenzen overschrijdt. Bij Prometheus liet een woordvoerster weten dat zij 'het arrest bestudeert'. Schrijvers als Gerrit Komrij en Connie Palmen hebben geprotesteerd tegen de 'censuur'.

Als Van Overloop gelijk heeft, betekent dit overigens niet dat Uitgeverij Guggenheimer niet meer in Nederlandse boekwinkels te krijgen is. "Prometheus mag geen exemplaren meer leveren aan de boekhandels", zegt Van Overloop, " maar om de reeds geleverde boeken uit alle boekhandels weg te halen, moeten we alle boekhandels dagvaarden. Dat is een hopeloze zaak." Prometheus heeft volgens haar zo'n 3000 exemplaren aan boekhandels geleverd. Van dat aantal mogen de niet- verkochte exemplaren nog over de toonbank. In België waren er door Uitgeverij De Standaard zo'n 8000 exemplaren aan boekwinkels geleverd. Intussen is er over de vete tussen Brusselmans en Demeulemeester in België veel ophef gemaakt. Op de Boekenbeurs in Antwerpen liep de schrijver Tom Lanoye met handtekeningenlijsten tegen het 'gerechtelijke censuurbevel' rond, waarop ook Nederlandse schrijvers als Connie Palmen en Gerrit Komrij hun naam zetten. In Gent richtte boekhandel De Slegte een etalage in met boeken die ooit zijn verboden.

Volgens advocate Van Overloop is Demeulemeester geschrokken van de enorme aandacht in de media: "Velen zeggen dat dit censuur is. Maar het gaat niet om censuur. Wij respecteren het recht van vrije meningsuiting, dat in de Belgische grondwet is verankerd. Maar in artikel 10 van het Europese Verdrag voor de Mensenrechten staat dat er ook een beperking is aan dat recht: namelijk als iemands goede eer en naam worden aangetast. Daar beroepen wij ons op." Ze wijst erop dat een andere passage, waarin Brusselmans Demeulemeesters internationaal vermaarde creaties als 'zwarte vodden' bestempelt, van haar gewoon mag blijven staan. Dat is een mening, zegt zij, die iedereen leuk of niet - mag verkondigen. "Maar als ik morgen een roman schrijf en mijn buurvrouw onder het mom van 'fictie' voor een kut uitmaak, dan is dat puur uitschelden. Dat heeft Brusselmans ook gedaan."

Komende week gaat Van Overloop proberen om Uitgeverij Guggenheimer definitief uit de rekken te krijgen, ook in Nederland. Het huidige verbod kwam immers voort uit een kort geding en is maar tijdelijk van kracht. Totnogtoe liet Demeulemeester weten geen schadevergoeding te eisen, enkel een publicatieverbod "omdat ik niet op persoonlijk gewin uit ben". Ze wil nu echter wél schadevergoeding eisen volgens Van Overloop "om serieus genomen te worden. Hoeveel, dat weten we nog niet".