NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Sinds Pierre Vinken als bestuursvoorzitter bij Reed Elsevier vertrok om vervolgens president-commissaris te worden, ging bij de uitgever bijna alles mis. Nu is de bestuurscrisis compleet.

Door onze redacteur JACO ALBERTS

AMSTERDAM, 7 APRIL. Op de avond dat in de Amsterdamse Arena voetballieveling Johan Cruyff nog één keer zijn kunsten vertoonde, deed de voormalige lieveling van beleggers, Pierre Vinken, dat bij zijn onderneming Reed Elsevier: hij vertrok met slaande deuren.

Er zullen weinigen zijn geweest die dit dramatische scenario voor ogen hebben gehad toen de gevierde Vinken in april 1995 afscheid nam als bestuursvoorzitter van de Nederlandse uitgever die hijzelf in belangijke mate gevormd had. De dankbaarheid van de aandeelhouders was daar detijds te groot voor. Vinken zou bovendien niet echt vertrekken. Als president- commissaris bleef hij zijn geesteskind nauw in de gaten houden.

Sindsdien is eigenlijk vrijwel alles misgegaan wat er mis kon gaan: de uitgever verkocht onderdelen die niet meer in de strategie pasten, maar vond niet voldoende nieuwe acquisities. Bij de reisinformatie-afdeling van het oude Reed werd een fraude ontdekt die het bedrijf meer dan een miljard gulden kostte, en de ambitieuze fusie met Wolters Kluwer liep op de klippen. Dit alles vertaalde zich in een beurskoers die ver achterbleef bij de records jagende index.

De bestuurscrisis bij de Brits-Nederlandse uitgever is nu compleet. Sinds augustus vorig jaar wordt gezocht naar een nieuwe bestuursvoorzitter die een einde moet maken aan de dubbele bestuursstructuur, een erfenis uit de constructie van de fusie tussen Reed en Elsevier. De beide bestuursvoorzitters Herman Bruggink en Nigel Stapleton zullen vervangen worden door een eenhoofdige leiding van buiten. Als president-commissaris is oud-Unilever-topman Morris Tabaksblatt aangezocht.

Op 31 maart kregen de commissarissen te horen dat de kandidaat voor de vacante topfunctie Jonathan Newcomb van de Amerikaanse boekenuitgever Simon & Schuster na maandenlange onderhandelingen besloten had in de Verenigde Staten te blijven. Loek van Vollenhoven, die samen met Vinken opstapt, erkent dat de onderlinge irritaties in de raad van commissarissen de afgelopen maanden al flink waren toegenomen. ,,In december kwamen de eerste tekenen van kandidaten op tafel. Toen hebben we al gezegd, dit gaat te lang duren, het moet anders'', aldus Van Vollenhoven die zich bovendien ergerde aan de gebrekkige informatie die hij over de sollicitaties kreeg. Maar de Britse commissaris David Webster die met de zoektocht was belast hield vast aan zijn eigen plannen die in de woorden van Herman Bruggink neerkwamen op een zoektocht naar ,,het schaap met de vijf poten'', bij voorkeur een gevierde Amerikaanse ondernemer die ook nog verstand heeft van uitgeven. Van Vollenhoven en Vinken vreesden dat een dergelijke zoektocht zinloos zou zijn en wilden een verbreding van het perspectief. In het afzeggen van Newcomb vorige week zagen ze hun gelijk bevestigd: ,,Het resultaat is nul. Alles begint nu weer van voren af aan'', aldus Van Vollenhoven. De twee Nederlandse commissarissen vonden dat Webster de conclusie uit dit falen moest trekken door op te stappen, maar de Brit weigerde. ,,Daarom gaan we nu weg, wij willen niet langer de mede- verantwoordelijkheid voor dit proces dragen.'' Voor Vinken is het echt een statement. Gezien zijn leeftijd zou hij deze maand toch al vertrekken.

Bruggink kan zijn ergernis over het gedrag van zijn commissarissen nauwelijks verbergen: ,,Ik ben niet iemand die als het niet naar mijn zin gaat, de handdoek in de ring gooit. De show must go on and will go on.'' Het beeld dat sinds zijn aantreden als medebestuursvoorzitter het met Reed Elsevier bergafwaarts is gegaan, verwerpt Bruggink. Volgens hem is het concern zo langzamerhand zeer goed gepositioneerd voor de toekomst. ,,Als je dat vergelijkt met zes jaar geleden toen er een concern stond met twee totaal verschillende belangen. Nu is de zaak gestroomlijnd''. Bruggink spreekt van een proces dat van beneden naar boven is uitgevoerd: ,,De mist is nu opgetrokken tot onder de top. In de raad van bestuur en de raad van commissarissen is het nog niet zo ver. Dit zijn de laatste stuiptrekkingen van dat proces.'' Van Vollenhoven lijkt zich evenmin grote zorgen te maken, ook al vormt hij het onderwerp van de laatste crisis. ,,Reed Elsevier is een prachtige onderneming. U moet de boeken maar eens lezen over Unilever en Shell (eveneens Brits- Nedrelandse bedrijven, red.) in de beginperiode. je moet gewoon erg aan elkaar wennen.''