NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

'Geen dialoog zolang het schieten duurt'

De Albanezen van Kosovo hebben de dialoog met de Servi¨ers afgebroken wegens het militaire offensief van de Servi¨ers in west-Kosovo. ,,We praten pas verder als het schieten stopt'', zegt Fehmi Agani, lid van het onderhandelingsteam van de Albanezen.

Door onze redacteur COEN VAN ZWOL

PRISTINA, 5 JUNI. ,,Voorlopig stokt de dialoog tussen de Albanezen en de Serviërs. Waarover moeten we het nu hebben? Over het tellen van de doden? We houden er rekening mee dat Servië de dialoog misbruikt om de escalatie van geweld in Kosovo te vergoeilijken. De Amerikanen willen dat we doorpraten, maar ze moeten ons begrijpen. Zet CNN maar aan en kijk naar de stroom vluchtelingen in Albanië.''

De gevechten rond Decani in west-Kosovo maken voorlopig een eind aan de dialoog tussen de Serviërs en Kosovo-Albanezen. Voorlopig, aldus Fehmi Agani, leider van de gematigde factie binnen de LDK, de Democratische Liga van Kosovo, de belangrijkste partij van de Albanezen in Kosovo. Agani is een invloedrijk adviseur van LDK-leider Ibrahim Rugova. Hij is ook lid van het Albanese team dat met de Serviërs onderhandelt. De Joegoslavische president Milosevic, zegt Agani, beseft heel goed dat hij uiteindelijk met ons moet onderhandelen. ,,Hij wil dat doen uit een positie van kracht, zodat hij de uitslag kan dicteren. Dat is niet acceptabel. We praten pas verder als het schieten stopt.'' Vanaf het terras van restaurant Pëllumbë, negen verdiepingen boven de straten van Pristina, kijkt Agani uit over de duizenden Albanezen die zich verzamelen voor een betoging. 'Help help help NAVO', staat op spandoeken. De leuzen gaan naadloos in elkaar over. 'Drenica, Drenica', 'UÇK, UÇK', 'Rugova, Rugova'.

Wat is het doel van de huidige Servische aanvallen rond Decani? Wil Milosevic een cordon sanitaire langs de Albanese grens creeëren en het UÇK afsnijden van wapens en vrijwilligers?

,,Er zijn niet alleen militaire elementen in het geding. Milosevic wil Kosovo voor binnenlandse consumptie graag als een Albanees-Servisch conflict presenteren. En dat terwijl Albanië alles doet om niet betrokken te raken en het conflict vreedzaam op te lossen. Een van de redenen van de huidige crisis is juist die voortdurende politiek van Tirana om de zaak hier te sussen.

Maar er is meer. Tijdens de militaire campagne heeft Milosevic' leger bewust alle vluchtwegen richting Kosovo afgesneden. Vijfduizend vluchtelingen kunnen alleen de bergen in, naar Noord-Albanië. Dat gebied is zelfs naar de maatstaven van het arme Albanië straatarm. De voedseltoevoer wordt een groot probleem. U zult zien wat daarna gebeurt. De Serviërs tonen zich tot vreugde van de internationale gemeenschap bereid onderhandelingen te openen over de terugkeer van de vluchtelingen. Zo kunnen ze het basisprobleem weer even voor zich uit schuiven: een politieke regeling voor Kosovo. U kent Milosevic. Heeft hij een probleem, dan schept hij een nieuw probleem om het vorige te vergeten. Heel handig, maar ook zeer beperkt. De waarde van een politicus blijkt uiteindelijk uit zijn vermogen problemen op te lossen.''

De timing van de operatie lijkt ook handig. Milosevic sloeg toe op een moment dat de pers de verkiezingen in Montenegro versloeg.

,,Hij heeft vele redenen om de aandacht nu weer op Kosovo te vestigen. In Montenegro heeft zijn kandidaat de verkiezingen verloren, hij heeft problemen met de studenten in Belgrado, met de economische malaise in zijn land. En hij heeft opnieuw de aanval geopend op de onafhankelijke media in Servië. Daar besteedt niemand nu aandacht aan. Het bezoek van Ibrahim Rugova aan het Witte Huis was voor Servië bovendien zeer pijnlijk. Milosevic koelt met deze militaire actie ook de woede van de hardliners binnen zijn eigen regering af. De actie rond Decani begon op de dag waarop Rugova president Clinton ontmoette.''

Rugova krijgt veel kritiek, ook uit eigen kring. Een aantal leiders is uit de LDK gestapt en heeft een 'nieuwe LDK' opgericht. Zijn gesprek met Milosevic in Belgrado is zwaar bekritiseerd, ook het feit dat Rugova voor de camera lachte om een grapje van hem.

,,Vergis u niet: de basishouding van de Albanezen is gelijk. Rugova wil een onafhankelijk Kosovo, net als iedereen. Over de middelen om dat doel te bereiken zijn we het oneens. Dat is overkomelijk. President Rugova en zijn premier Bukoshi kunnen al jaren zeer slecht met elkaar overweg. Maar in Washington zaten ze gewoon in dezelfde delegatie.''

Hoe is de verhouding van uw partij, de LDK, met het Kosovo Bevrijdingsleger UÇK? Op lokaal niveau werkt men nauw samen, hebben wij gemerkt.

,,Ik neem aan dat de LDK hen op dorpsniveau helpt. Luistert u naar de leuzen hier op straat. 'UÇK, Rugova', in een adem. De aantrekkingskracht van het UÇK is meer emotioneel dan rationeel. Niemand kan de huidige situatie accepteren, dus is steun voor hun radicale oplossingen begrijpelijk. Maar ik geloof niet dat het UÇK een verenigd leiderschap heeft. U moet onderscheid maken tussen de soldaten in de loopgraven en hun commandanten. Soldaten denken alleen: 'Kosovo moet vrij'. Hun commandanten hebben misschien politieke ambities, met het argument 'er kan geen dialoog zijn zonder ons'. Maar als we een oplossing vinden die voor het merendeel van de bevolking acceptabel is, komen zij alleen te staan. En zullen zij worden gedwongen die oplossing te accepteren.'' Onder welke voorwaarden kan de dialoog met de Serviërs worden voortgezet? ,,We weigeren een dialoog te houden die de zaak alleen rekt. Als de Servische delegatie naar Pristina komt, zullen ze merken dat ze lege stoelen tegenover zich vinden. Met wie gaan ze dan praten? Bij het volgende gesprek hoop ik ook op een wat serieuzere instelling. Het laatste dat we van de Servische delegatieleider Ratko Markovi´c hoorden, was te zot voor woorden. Een parlement voor Kosovo, bestaande uit zes kamers: een voor de Montenegrijnen en de Serviërs, ´e´en voor de Turken, een voor de moslims, een voor de zigeuners, een voor de natielozen, een voor de Albanezen. Welja.''

NRC Webpagina's
29 MAART 1999

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.