NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

'Op deze manier blijft het dweilen met de kraan open'

De overheid moet investeren in de allochtone jeugd, vindt Ahmed Aboutaleb. Taalles, computers, begeleiding.

Door een onzer redacteuren

UTRECHT, 29 MAART. Hij vindt dat man en paard genoemd moeten worden. Ahmed Aboutaleb, directeur van het multicultureel expertisecentrum Forum, staat erom bekend de 'slachtofferrol' van minderheden verre van zich te werpen. Allochtonen die geen Nederlands leren moeten worden gekort op hun uitkering, zegt hij. Maar hij vindt ook dat de overheid politiek opportuun handelt, te weinig oog heeft voor de lange termijn en meer zou moeten investeren om de achterstand van etnische minderheden te verhelpen. Uit de cijfers van het ISEO-onderzoek blijkt dat de kloof tussen allochtonen en autochtonen nog erg groot is.

,,Laten we eerst de zegeningen tellen. De werkloosheid is gedaald en met de Surinamers gaat het goed. Dat laatste doet mij deugt, want het betekent dat naarmate groepen langer in Nederland zijn, ze het beter gaan doen.'' Maar de achterstand in het onderwijs is nauwelijks verminderd. ,,Daar ben ik buitengewoon teleurgesteld over. Het is zorgelijk. Voor de allochtonen zelf, maar eigenlijk voor heel Nederland. Als die jongeren er niet in slagen een goede opleiding te volgen, hebben wij als Nederland - en ik zeg met nadruk wij als Nederland - op termijn een groot probleem.'' Marokkaanse en Turkse jongeren vallen vaker af en volgen lagere opleidingen. Surinaamse jongeren doen het beter, maar nog lang niet zo goed als autochtonen. Wat is de verklaring voor die driedeling?

,,Op de school van mijn dochter zit een jongetje dat geen woord Nederlands sprak toen hij begon. En hij is in Nederland geboren! Je zou verwachten dat kinderen die in Nederland geboren zijn, geen taalachterstand hebben. Maar dat hebben ze wél. Ze komen met een achterstand van 2.000 woorden op de basisschool en gaan er met een achterstand van 8.000 woorden vanaf. Logisch dat ze op de middelbare school slecht scoren of afhaken.''

Zijn er andere verklaringen?

,,Er is een behoorlijk gezagsprobleem in Marokkaanse gezinnen. Sommige jongens worden zo los gelaten dat ze op hun dertiende denken dat ze volwassen zijn. Ze reageren dan totaal niet meer op vermaningen van hun ouders. Als docenten de ouders aanspreken en zeggen dat hun kind zich misdraagt, moeten die ouders toegeven dat ze eigenlijk niets meer te zeggen hebben over hun zoon van vijftien. En het analfabetisme is hoog, vooral in Marokkaanse gezinnen. Thuis is er geen krant, geen boek. Ouders kunnen hun kinderen niet helpen met huiswerk en hebben ook de morele autoriteit niet om te zeggen: 'je moet goed presteren op school'.''

Mag je dan nog wel iets van die ouders verwachten, op dit punt? ,,Nee, als je het allemaal bij elkaar neemt niet. Je moet zeggen, ook al klinkt het hard, we schrijven deze ouders af als het gaat om betrokkenheid bij het onderwijs.''

Welk voorbeeld hebben de kinderen? Wie is hun rolmodel? ,,Niet hun ouders, die worden gezien als losers. Ze trekken zich op aan een neef of oom, die het wel goed doet. Dan moeten wij maar hopen dat die neef via de juiste paden iets heeft bereikt. Dat ie niet rondrijdt in een BMW, zonder ooit zijn school te hebben afgemaakt. Die aantrekkingskracht is groot. Erbij willen horen, geld verdienen, Nikes dragen, scooter, uitgaan.''

Een flauwe vraag, wat te doen?

,,Degene die denkt de sleutel voor het probleem te hebben, onderkent de complexiteit niet.''

Om bij het begin te beginnen dan: de taalachterstand en de school. ,,Er is onvoldoende voorschoolse opvang. We moeten investeren in jonge kinderen. Er zou meer rekenen en taal gegeven moeten worden, laat de scholen langer open zijn, zet computers neer en laat de maatschappelijk werkers vanuit scholen opereren. Dan ontstaat er een soort netwerk.''

Gebeurt dat niet al?

,,Weinig, bij kleine projectjes. Onderwijs, veiligheid, welzijn, het is allemaal lokaal geregeld. Het probleem is dat er te snel naar het instrument 'welzijnswerk' wordt gegrepen. Rondhangende jongeren? Open een buurthuis, dan lost het zich wel op. Dat is te simpel. Ik snap het wel hoor, het is makkelijk, je kan zeggen dat je iets gedaan hebt. Dat is de makke van de politiek. Als je investeert in taalvaardigheid kost het vijftien jaar voor je resultaat ziet. Durven we dat? Durven we hele jonge kinderen vanuit de bijzondere bijstand een computer te geven? We doen niet genoeg aan de oorzaken van de achterstand. Alle maatregelen zijn bedoeld om het probleem de kop in te drukken. Op deze manier blijft het dweilen met de kraan open.''

Ligt er ook niet een verantwoordelijkheid bij de minderheden zelf? ,,Zeker, dat is hartstikke waar. De kinderen moeten het nu zelf doen, maar ze moeten wel de instrumenten krijgen. De startposities zijn immers niet gelijk. Dus moeten we meer geld steken in het voorkomen dat kinderen ontsporen. We stoppen een miljard in jeugdhulpverlening, veel geld in school-werk trajecten en jeugdgevangenissen. Maar dat is allemaal lapwerk. Natuurlijk is het stom dat de eerste generatie geen Nederlands heeft geleerd. Maar in historisch perspectief is het te begrijpen. Ik vind dat iedereen die in de leeftijd is om te werken, Nederlands moet leren. Zoniet, dan word je gekort op je uitkering. Voorwaarde is wel dat de overheid voldoende mogelijkheden voor taalles aanbiedt.''

Verwacht u niet dat zo'n maatregel op een hoop verzet stuit? ,,Valt wel mee. Het gebeurt met het weigeren van Melkertbanen nu ook al. Als je geen Nederlands spreekt, heb je minder kans op de arbeidsmarkt. En wij vinden dat mensen beschikbaar moeten zijn voor de arbeidsmarkt. Dus mag je korten op de uitkering als iemand geen Nederlands leert. We hadden het toch over eigen verantwoordelijkheid?''

NRC Webpagina's
29 MAART 1999

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.