NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Na vijf nachten van NAVO-luchtacties is er een ramp gaande in Kosovo. De NAVO heeft nog geen greep op de etnische zuivering.

Door onze redacteur ROBERT VAN DE ROER

BRUSSEL, 29 MAART. De NAVO en Slobodan Milosevic zijn verwikkeld in een helse wedloop. Wie is eerder klaar: de NAVO met haar bommencampagne om de Joegoslavische leider op de knieën te krijgen, of Milosevic met zijn etnische zuivering in Kosovo? Milosevic lijkt voorlopig de NAVO, na vijf nachten van NAVO-luchtaanvallen, te snel af te zijn.

Hoewel exacte feiten ontbreken, zijn de contouren van de huidige ramp in Kosovo voor de NAVO en de Westerse autoriteiten duidelijk: de Serviërs, zowel regeringstroepen als bendes, zijn bezig de Kosovaren te vermoorden of te verjagen. Het aantal gevluchte Kosovo- Albanezen is volgens een NAVO-schatting de afgelopen dagen opgelopen tot ruim 500.000, tegen 460.000 vorig week. Ontheemde vrouwen en kinderen stromen massaal de buurlanden binnen, vaak na inlevering van identiteitspapieren, terwijl hun mannen door Serviërs zijn meegenomen. De Serviërs proberen hun heilige Kosovo zoveel mogelijk te ontdoen van Kosovo-Albanezen, zo is de internationale vrees. Genocide, zegt de Duitse minister van Defensie, Scharping. De grootste humanitaire ramp in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog, meent de NAVO.

Net als in juli 1995, toen in Srebrenica de Verenigde Naties - vertegenwoordigd door Nederlandse blauwhelmen - onder de voet werden gelopen door de Bosnische Serviërs, blijkt voorlopig opnieuw de inertie van de wereldgemeenschap: de NAVO is bezig vanuit de lucht Servische doelen uit te schakelen, terwijl Milosevic onverstoorbaar en op nog grotere schaal doorgaat met etnische zuiveringen. Zowel hijzelf als degenen die de etnische schoonmaak leiden en van- deur-tot-deur uitvoeren, blijven tot nu toe buiten bereik van de NAVO.

Het is een doemscenario waar de NAVO op voorhand rekening mee heeft gehouden, maar dat nu in nog heviger mate dan gevreesd bewaarheid wordt. In Srebrenica stonden de VN erbij en keken er naar, in Kosovo is de NAVO niet eens op de grond aanwezig, en mist zij op dit moment greep op de ramp die zich voltrekt. De afwezigheid van NAVO-grondtroepen in Kosovo is een van de belangrijkste lacunes in de NAVO-operatie.

Militairen van de NAVO menen dat het te voorbarig is om de bommencampagne nu al te kritiseren, en wijzen erop dat de luchtaanvallen op communicatiecentra en materieel, waaronder munitie- en benzinedepots, uiteindelijk de Servische troepen zullen stoppen. Daartegenover staat de vraag wat een overwinning op het Joegoslavische leger nog voorstelt n de aan de gang zijnde etnische zuivering in Kosovo.

Zelf twijfelt de alliantie nog niet publiekelijk aan haar strategie, maar de scepsis en kritiek onder Westerse politici en militaire en diplomatieke deskundigen neemt toe. Amerikaanse critici, zoals Balkan- specialist Jim Hooper, vragen zich af of ,,de NAVO niet bezig is met een gentleman's war tegen de genocide-campagne van Milosevic''. Tientallen of honderden bommen gooien op militaire doelen in de hoop dat Milosevic zwicht, lijkt geen strategie die op korte termijn succesvol is.

Zo vragen critici zich af of de NAVO wel de juiste doelen aanpakt. De alliantie heeft zich de afgelopen dagen geconcentreerd op vooral luchtafweer en communicatiecentra - op militaire doelen. Sinds zaterdag is 'Fase 2' van kracht, waarbij het aantal doelen is uitgebreid tot Servische troepen en hun wapens. ,,Er waren geen andere mogelijkheden'', meent een hoge NAVO-diplomaat. Maar politieke doelen, zoals het in het centrum van Belgrado gelegen ministerie van Binnenlandse Zaken, dat de speciale politietroepen commandeert, blijven tot nu toe buiten schot. In Irak hebben de Verenigde Staten de afgelopen jaren wel steeds ministeries en paleizen gebombardeerd, maar dergelijke gevoelige doelen komen volgens ingewijden op de huidige NAVO- lijst niet voor. De NAVO is niet geneigd tot rechtstreekse aanvallen op de topstructuur van het Joegoslavische leger, aldus Balkan-specialist Hooper. ,, Dat wordt wel onontkoombaar als dit zo doorgaat'', zei een NAVO-diplomaat gisteravond.

Langzaam zwelt ook de discussie over de inzet van NAVO-grondtroepen aan. Veel critici, van Amerikaanse senatoren tot Europese topmilitairen zoals de voormalige Britse en Franse VN-generaals Rose en Morillon, menen dat de NAVO op den duur grondtroepen zal moeten inzetten. Voorlopig ontbreekt de politieke bereidheid daartoe binnen de NAVO. Volgens NAVO-diplomaten varieert het aantal grondtroepen dat nodig is voor een grondoperatie, tussen de 100.000 en 200.000 man.

,,Ik geloof niet dat het zenden van enkele honderdduizenden soldaten om Servië te bezetten voor de komende vijf of tien jaar de juiste manier is om dit probleem aan te pakken'', zei president Clintons nationale veiligheidsadviseur, Sandy Berger, gisteren. Een NAVO- diplomaat zei: ,,De huidige NAVO-operatie is gebaseerd op het devies dat het niet te veel slachtoffers mag kosten. Dat is onze existentiële zwakte: wij als internationale gemeenschap verdragen geen gesneuvelden. We willen geen prijs betalen, politiek en menselijk.'' De huidige NAVO-macht van 12.000 militairen in Macedonië, eerst bedoeld om de inmiddels vertrokken internationale waarnemers te evacueren, nu bedoeld als voorhoede van een eventuele vredesmacht na een vredesakkoord, is te zwak uitgerust om de Kosovaren te beschermen, aldus de NAVO. De NAVO kon gisteren niet veel meer dan dreigen dat de moordenaars de kans lopen voor het Haagse oorlogstribunaal te moeten verschijnen. Vooralsnog lijkt de alliantie geen pasklaar antwoord te hebben om het militaire gat tussen kruisraketten en grondtroepen op te vullen.

NRC Webpagina's
29 MAART 1999

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.