NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

HET WORDT ZO langzamerhand een vertrouwd beeld. Tweede-Kamerleden in de rol van strenge ondervragers die getuigen onder ede horen. Met de openbare verhoren is vandaag voor de buitenwereld in de vergaderzaal van de Eerste Kamer de parlementaire enquête naar de ramp met El Al-vlucht 1862 die op 4 oktober 1992 boven de Amsterdamse Bijlmer neerstortte, begonnen.

Voor de zevende maal na de Tweede Wereldoorlog bedient de Tweede Kamer zich nu van dit zware onderzoeksinstrument, maar in feite hebben de Kamerleden pas de laatste decennia de smaak echt te pakken gekregen. Er wordt tegenwoordig bijna permanent parlementair onderzoek naar bepaalde gebeurtenissen verricht en vaak eindigen deze in een enquête.

Deze ontwikkeling valt toe te juichen. In het verleden heeft de Tweede Kamer te vaak genoegen genomen met door anderen aangedragen feiten. Eigen onderzoek versterkt de controlerende taak van de Kamer. Toch is de parlementaire enquête nog steeds geen gewoon middel, maar een ultieme vorm. Vandaar ook de politieke lading die elke parlementaire enquête, ook deze weer, met zich meedraagt. Er is geen enquête voorbij gegaan waarbij politieke reputaties niet in het geding waren. De namen van voortijdig vertrokken politici zijn niet zelden verbonden met het rapport van een parlementaire enquêtecommissie.

DAT IS DAN ook tevens de handicap van deze zware vorm van onderzoek. Al te gauw wordt een parlementaire enquête beschouwd als politieke inquisitie. De enquête wordt daarmee synoniem voor koppensnellen. Als dat reeds op voorhand het verwachtingspatroon is, krijgt een enquête iets verkrampts. Waar het in de allereerste plaats om gaat is dat zaken worden opgehelderd. Daarna volgt pas de fase waarin de politieke verantwoordelijkheid aan de orde komt. Strikt genomen is dit geen zaak voor de enquêtecommissie maar voor de voltallige Tweede Kamer die straks aan de hand van een eindrapport een oordeel moet vellen.

De wijze waarop de vandaag begonnen enquête tot stand is gekomen laat zien dat geleerd is van het verleden. Het blijkt alleen al uit de samenstelling van de commissie. Een onfrisse strijd over het prestigieuze voorzitterschap van de commissie is uitgebleven. Met vijf leden is de commissie ook beperkt van samenstelling. Niet alle partijen zijn erin vertegenwoordigd. Het geeft aan dat voor doelmatigheid is gekozen boven representatieve afspiegeling. In de te onderzoeken kwestie is dit geen belemmering. Het bewijst eens te meer dat het de commissie nu eerst te doen is om opheldering van feitelijke vragen.

DIE VRAGEN ZIJN er overigens genoeg. Hoe zat het nu met de lading die het toestel vervoerde, waar is de vluchtrecorder gebleven, waren er nu wel of geen mannen in mysterieuze witte pakken, hoe is de ramp afgehandeld, zijn de gezondheidsrisico's niet onderschat. Onherroepelijk komt ook de rol van de verschillende overheden aan de orde. Alleen al het feit dat zoveel van de vragen zes jaar na de ramp nog niet zijn opgehelderd, zegt genoeg. Of door middel van de enquête nu wel alle antwoorden gegeven zullen worden valt te betwijfelen. Zo is de commissie voor een deel afhankelijk van de medewerking van de Israelische autoriteiten. Het belangrijkste is echter dat er nu een openbaar onderzoek is begonnen. Te veel mensen liepen met te veel vragen rond. Zij worden nu serieus genomen.

Zie ook:
Profiel Bijlmerramp
(21 januari 1999)

Verbijstering over lading toestel El Al
(1 oktober 1998)

Argwaan en emotie
(1 oktober 1998)

Grondstof gifgas in Boeing El Al
(30 september 1998)

El Al-zending genoeg voor 270 kilo zenuwgas Sarin
(30 september1998)

Vragen voor El Al
(8 april 1998)