NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Praag: direct overleg over affaire-KPN

Door onze redacteur GEERT VAN ASBECK
PRAAG, 23 JAN. De Tsjechische regering wil zo snel mogelijk met de Nederlandse regering praten over berichten dat KPN in 1995 Tsjechische politici zou hebben omgekocht om een belang te verwerven in het staatsbedrijf SPT Telecom.

Dat heeft de Tsjechische minister Jaroslav Basta tegenover deze krant verklaard. Basta is ondermeer politiek verantwoordelijk voor de geheime diensten in Tjsechie en voor de operatie 'schone handen'.

Nederland voelt echter niets voor een dergelijk politiek onderhoud over de omkoping-affaire. Staatssecretaris De Vries (Verkeer en Waterstaat) zei vorige week al zich niet te kunnen voorstellen dat KPN corruptie heeft gepleegd. Volgens minister Basta is in Tsjechië zelf tot nog toe onvoldoende bewijs voor de beschuldigingen gevonden, maar zou Nederland mogelijk uitkomst kunnen bieden. ,,Als de beschuldigingen waar zijn, ligt het bewijs misschien wel in Nederland, of in Zwitserland'', aldus Basta. ,,Daarom moeten we praten met de Nederlandse en Zwitserse overheid en met KPN en Swisscom (het Zwitserse telecombedrijf dat samen met KPN in SPT Telecom zit -red.)''.

Het ministerie van buitenlandse zaken in Den Haag bevestigt via diplomatieke kanalen op de hoogte te zijn gebracht van de belangstelling aan Tsjechische zijde om in Nederland over de kwestie te praten. Maar Buitenlandse Zaken wil er verder niets over zeggen omdat het een zaak betreft voor het ministerie van verkeer en waterstaat. Een woordvoerder van Verkeer en Waterstaat laat doorschemeren dat een onderhoud met de Tsjechen op dit moment geen zin heeft. ,,De Tsjechische ministers zijn natuurlijk welkom om te praten, maar dan moet het wel ergens toe leiden'', zegt de woordvoerder. ,,Het hebben van een gesprek is alleen zinvol in het kader van een strafrechtelijk onderzoek. Daarvan is ons niets gebleken. We hebben geen enkel stuk gezien.''

Begin deze maand meldde de actualiteitenrubriek KRO's Netwerk dat twee voormalige Tsjechische ministers KPN beschuldigen van omkoping bij de aankoop van SPT Telecom, zonder overigens bewijzen te leveren. KPN ontkent de beschuldigingen, maar heeft inmiddels wel twee accountantsfirma's opdracht gegeven de zaak uit te zoeken. In Tsjechië zelf doet de politie, en sinds vorige week ook een commissie van het parlement onderzoek naar de privatisering van SPT Telecom.

Volgens minister Basta is het voor zowel Tsjechië als Nederland onangenaam als de geruchten over omkoping blijven doorzeuren. Daarom is volgens hem samenwerking gewenst. ,, Mijn doel is duidelijkheid scheppen: Zijn de beschuldigingen waar of niet waar. Daarom willen we ook met Nederland praten''.

Basta noemt de geruchten over omkoping gevaarlijk voor KPN. ,,We willen uiteindelijk de meerderheid in SPT verkopen. Als deze geruchten blijven aanhouden is KPN niet de meest aangewezen partij voor Tsjechië om de aandelen aan te verkopen.''

KPN in Tsjechië gebeten hond

KPN is één van de grootste buitenlandse investeerders in Tsjechië. Maar de relaties tussen de onderneming en de overheid in Praag zijn ijzig door een vermeende omkoop-affaire en een omstreden benoeming van topman Bessel Kok.

Door onze redacteur GEERT VAN ASBECK

PRAAG, 23 JAN. De Nederlandse regering staat kennelijk niet te springen om een onderhoud met de Tsjechische regering over de beschuldigingen dat KPN Tsjechische politici zou hebben omgekocht.

Een verzoek van de Tsjechische minister Jaroslav Basta om een onderhoud met Den Haag wordt door het ministerie van Verkeer en Waterstaat voorlopig afgehouden, zo valt op te maken uit de woorden van een woordvoerder van het ministerie: ,,Een gesprek is alleen zinvol in het kader van strafrechtelijk onderzoek. Daarvan is ons niets gebleken. We hebben geen enkel stuk gezien.''

Einde dus van een nieuwe poging van de Tsjechische politiek om de Nederlandse politiek bij de vermeende corruptie-affaire te betrekken. De Nederlandse politiek lijkt zich niet te willen branden aan deze zo gevoelige kwestie. KPN is een van de grootste buitenlandse investeerders in Tsjechië. Het verwierf in 1995 voor 1,3 miljard dollar samen met het Zwitserse Swisscom via KPN-dochter Telsource een belang van 27 procent in SPT Telecom. De transactie was van begin af aan omstreden. Kleine aandeelhouders, onder aanvoering van Martin Mosinger, voelden zich gediscrimineerd en stapten naar de rechter. En geruchten over mogelijke omkoping deden al snel de ronde - al ontbreekt tot op de dag van vandaag elk hard bewijs.

De geruchtenstroom werd nieuw leven ingeblazen door de ac[- ]tualiteitenrubriek Netwerk die begin deze maand twee Tsjechische oud- ministers citeerde die tegenover accountants hadden verklaard dat KPN politici heeft omgekocht bij de aankoop van het SPT-belang.

Minister-president Zeman bood daags na de Netwerk-uitzending voor het oog van de televisiecamera's de Nederlandse regering inzage in de onderzoeksrapporten die de Tsjechische politie tot dan toe aan de zaak had gewijd. Het was een eerste openlijke poging Nederland bij de zaak te betrekken.

Maar Nederland reageerde niet. Het is een kwestie voor de Tsjechische autoriteiten, zo liet staatssecretaris De Vries (Verkeer en Waterstaat) weten. Opvragen van de politierapporten acht de bewindsvrouw alleen zinvol als Tsjechië rechtsbijstand van Nederland vraagt, schreef De Vries gisteren in antwoord op Kamervragen van CDA- ers Leers en Hillen.

De negatieve publiciteit over de veronderstelde omkoping deed KPN besluiten zelf twee accountantsbureaus de zaak te laten onderzoeken - om nu voor eens en voor altijd af te zijn van de verdachtmakingen, aldus de redenering.

Het Tsjechische parlement startte vorige week een eigen onderzoek naar de omstreden privatisering van SPT Telecom. Het resultaat valt niet binnen een paar maanden te verwachten. De Tsjechische 'omkoop-affaire' zal KPN dus voorlopig blijven achtervolgen.

Vorige week kwam daar een nieuwe affaire bij. De huidige minister van transport en communicatie, Antonin Peltram, verklaarde toen publiekelijk geen vertrouwen meer te hebben in de belangrijkste man van KPN in Tsjechie, Bessel Kok. Kok, vice voorzitter van de board van SPT Telecom en chief operating officer van SPT, had het bij Peltram volledig verbruid en zou zijn functies bij het Tsjechisch telecombedrijf moeten opgeven.

Kok zou de minister hebben misleid bij de benoeming van een lid van de raad van commissarissen, zou iemand die door de Tsjechische nationale veiligheidsraad als een veiligheidsrisico wordt gezien tegen de wens van Peltram te lang binnen SPT Telecom hebben gehandhaafd, en zou nog meer kwalijks op zijn geweten hebben. ,,Kok is nu een onbetrouwbare parter voor ons'', zei Peltram desgevraagd.

KPN maakte onmiddellijk duidelijk dat van vertrek van Kok geen sprake kan zijn. Het is niet de minister, maar het zijn de aandeelhouders die over het lot van Kok gaan, aldus een woordvoerder van KPN. Peltram's kritiek op Kok is volgens KPN mede ingegeven door de teleurstelling dat zijn voordracht voor een nieuwe bestuursvoorzitter is afgestemd door Kok en zijn SPT-medebestuursleden.

Peltram laat het er niet bij zitten. ,,Misschien zeggen sommigen dat we een bananenrepubliek zijn. Maar ze kunnen niet domweg zeggen dat ze weigeren. Ze zullen onderhandelen over het vertrek van Kok.'' Mocht KPN vast blijven houden aan Kok ,,dan zullen de perspectieven voor verdere stappen niet zo goed zijn'', zo klinkt het dreigend uit de mond van de minister. ,,Telsource (KPN en Swisscom -red.) wil meer aandelen hebben in SPT. Maar er zijn nog drie of vier andere mogelijke kopers.''

Blijft Kok zitten en blijven de beschuldigingen van omkoping hangen, dan kan KPN het nog moeilijk krijgen om zijn belang in SPT te vergroten - als de ministers Basta ('Kok weg') en Peltram ('bij aanhoudende geruchten is KPN niet de meest aangewezen partij om te kopen') het dan nog voor het zeggen hebben.