NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Als je Amerikaan bent en je bestseller is vertaald, dan mag je in Nederland in een eerste klas hotelkamer tien journalisten achter elkaar binnen laten om tien keer hetzelfde te zeggen in tien exclusieve interviews. Onlangs ontving de Amerikaanse reisschrijver Robert Kaplan de Nederlandse pers op een luxe journalistieke afwerkplek. Zowel 2 Vandaag als Nova was in zijn kamertje geweest om hem te ondervragen over over het einde van Amerika, beschreven in zijn laatste boek. Nova wilde commentaar over de troonrede van president Clinton, maar Kaplan wist er nog een zin uit zijn boek tussen te wurmen over Amerika als toekomstige ,,douane-unie voor de meest getalenteerden ter wereld.''

Met het einde van de ideologie is geen einde gekomen aan de honger naar apodictische verklaringen. Vooral Amerikanen zijn daar goed in. Hun taalgebied geeft hun werk meteen wereldwijde verspreiding. Eerst schrijven ze essays en onder druk van de uitgever walsen ze die dan uit tot een boek. Francis Fukuyama was de eerste. Hij schreef dat wij van het Westen definitief hadden gewonnen. De hele wereld is nu liberaal: ,,Het einde van de geschiedenis.'' Toch blijft het nog lang onrus[- ]tig. Samuel Huntington voorzag nieuwe godsdienstoorlogen en etnische conflicten. De grenzen zouden niet meer lopen tussen communisme en democratie maar tussen aanhangers van Confucius en orthodoxen, moslims en christenen. Hij schreef over ,,de botsing der beschavingen.''

Kaplan is geen geleerde essayist maar reisjournalist. Hij beschrijft wat hij zoal tegen komt als hij met zijn vliegtuig is geland en voorziet zijn reportages van een apocalyptisch sausje. Wat een rotzooi is het toch op de wereld, concludeert hij in zijn bekendste boek over de ,,komende anarchie.'' Dus van ,,hoera, we hebben gewonnen'', zijn we via ,,toch blijft het oorlog'' in de totale chaos terecht gekomen. Gewoon de trendlijntjes eindeloos doortrekken.

In zijn laatste werk heeft Kaplan Amerika onder handen genomen. Uit zijn reis door de getto's en villawijken van Mexico, de VS en Canada concludeert hij dat Amerika niet meer zal voortbestaan als natiestaat. Kennelijk was hij voor het eerst in het Amerikaanse westen. Wat hij beschrijft, komt mij bekend voor. De rijkdom versus de armoede, de halsbrekende groei in woestijn-voorsteden, het watergebrek. Alleen zijn verstrekkende voorspelling is nieuw. In eigen land houdt hij zich in. Daar heet zijn boek niet ,,Het Einde van Amerika'', want dan zou hij beslist worden uitgelachen. In zijn televisie-interviews trok hij een diepzinnige vergelijking met ancient Rome. Toch is hij geen denker, geen V.S. Naipaul, maar een beschrijver. Terecht waarschuwde hij in 2 Vandaag dat de lezer niet te veel achter zijn boeken moest zoeken. Kaplans werk zegt minder over de staat van de wereld dan over de staat van onze geest. Hij appelleert aan de angst voor verloedering van de veilige welvarende westerling. Op een goede dag staan de kinderen met kalashnikovs uit Sierra Leone hier voor de deur en beginnen ze te schieten. De wereld als Groot- Gorkum. Kaplan heeft een goede week uitgekozen voor zijn bezoek. Ik heb onrustig naar het nieuws gekeken. Van Amerika valt weinig te verwachten. Daar zagen we een president een gloedvolle troonrede houden voor een Congres dat hem vervolgt wegens overspel. In Nederland Amerikaanse toestanden. Door geweervuur vallen doden in de disco, er volgt een witte mars in Gorkum. Hunnen aan de poort. Als ze ,,asiel'' roepen, krijgen ze onderdak en een uitkering. Het gerucht plant zich wereldwijd voort en er komen er steeds meer. Staatssecretaris Cohen zegt dat het niet langer zo door kon gaan omdat anders het asielstelsel zou ,,ontploffen''. Zijn eigen PvdA wil er maar niet over praten. Maar Gorkum stemde gisteren alvast tegen het verlenen van onderdak, want het heeft geen vertrouwen in Den Haag. Tijd voor een bestseller over het einde van Nederland.