NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

EINDELIJK IS HET hoge woord eruit: dat het ,,voor veel Nederlanders minder duidelijk is waar defensie nu precies voor is''. Minister De Grave wil daarom een breed maatschappelijk debat beginnen waaraan universiteiten, vakbeweging, kerken en bedrijfsleven meedoen. Dat debat mondt volgens hem uit in een boodschap aan de organisatie: ,,Vrienden, deze taken willen wij als samenleving van Defensie, dat jullie die leveren.'' De bewindsman hoopt dat vervolgens rust intreedt en dat zijn ministerie ,,niet voortdurend weer jaar in, jaar uit wordt geconfronteerd met nieuwe eisen of nieuwe noodzaak tot ingrepen''. Anders gezegd, de minister wil terug op de automatische piloot die tijdens de Koude Oorlog Defensie op koers hield.

De vraag is of zo een automatische piloot bestaat of bestaan heeft. Ook tijdens de Koude Oorlog hebben zich ingrijpende veranderingen voorgedaan in het strategisch denken, veranderingen die gevolgen hadden voor de opbouw van de militaire organisatie, de plaats van legering, de bewapening en de financiering. Maar de twijfel die de bewindsman ,,veel Nederlanders'' toeschrijft heeft alles te maken met de verdwijning van het vijandbeeld. Sinds het Rode Leger uit Midden-Europa is verdwenen, staat de noodzaak van een pure verdedigingsorganisatie niet meer recht overeind.

LANDEN ALS HET Verenigd Koninkrijk en Frankrijk hebben minder moeite dan Nederland met de veranderingen in Europa. Zij handhaven een atavistisch aandoende militaire traditie die niet verbonden hoeft te zijn met een actuele bedreiging om zich te rechtvaardigen. In Nederland geldt dat hoogstens voor de marine zolang zij op de wereldzeeën de driekleur toont. De andere onderdelen van de krijgsmacht hebben al gauw een geloofwaardigheidsprobleem, zeker in die streken waar zij overlast veroorzaken.

Na de val van de Muur heeft de organisatie ingezet op vredestaken. Een golf van optimisme sloeg over het continent. Wat was veelbelovender rechtvaardiging van hun voortbestaan dan de bureaucratieën van de Koude Oorlog, NAVO, OVSE, WEU, nieuwe taken te verschaffen zonder de oude meteen over boord te zetten? Op die manier viel verzekering-oude-stijl van de veiligheid in de verdere toekomst samen met het scheppen van een nieuwe structuur voor het Europa van het heden. Met de Joegoslavische troebelen ontstond een onmiddellijk beroep op het nieuwe concept. Enigszins overmoedig werd de uitdaging aanvaard. Het liep uit op een fiasco. Slechts met Amerikaanse hulp heeft men zich ternauwernood uit de ellende weten te redden.

GEZIEN DE ONTSTANE impasse is het verklaarbaar dat de minister zich tot de samenleving richt om een antwoord te krijgen op de vraag ,,Hoe nu verder?'' Maar stel dat het antwoord zou zijn: laat maar. Tenslotte ziet de bewindsman zelf de twijfel om zich heen. Dan zou De Grave pas echt in de problemen zijn.

( a d v e r t e n t i e s )