NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Binnen afzienbare termijn komt vermoedelijk een einde aan het monopolie van de omroepen op hun programmagegevens. Sommige uitgevers zitten op het vinkentouw, andere aarzelen nog.

Door onze redacteur JACO ALBERTS

AMSTERDAM, 11 SEPT. Met zoveel woorden wilde directeur-generaal A.W. Kist van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) het gisteren niet zeggen, maar voor de goede verstaander was zijn dreigement aan de NOS duidelijk: Als u zich in de onderhandelingen met de Telegraaf over het verstrekken van de programmagegevens van de omroepen niet redelijk opstelt, grijpen wij hard in.

Het heeft er alle schijn van dat de programmagegevens van zowel de publieke als de commerciële omroepen binnen afzienbare termijn vrijkomen en de Telegraaf haar zo begeerde eigen omroepgids in het ochtendblad kan vouwen. Of de NOS en de Holland Media Groep (HMG), exploitant van RTL4, RTL5 en Veronica, stellen zich redelijk op en komen er voor 15 januari uit met gegadigden waaronder in ieder geval De Telegraaf. Of de omroepen gedragen zich onbillijk en Kist stelt na een onderzoek van enkele maanden zelf de prijs voor de gegevens vast. De omroepen kunnen weliswaar in beroep tegen die beslissing, maar de NMa kan zelf besluiten of een dergelijke procedure opschortende werking heeft. Gezien de voorgeschiedenis is dat niet waarschijnlijk.

En zo staat de wereld van omroepgidsen aan de vooravond van ingrijpende veranderingen. Overal in de markt worden op dit moment koortsachtig onderhandelingen gevoerd en plannen voor gidsen gemaakt. 'Spoedig TV-Gids bij de Telegraaf' kopte het grootste ochtendblad van Nederland vanochtend in chocoladeletters. Dat week qua boodschap niet veel af van een Telegraaf-kop in maart toen het blad bij de 'voorlopige uitspraak' van het NMa meldde: 'Weg vrij voor tv-gids Telegraaf'.

Het geeft aan hoe de uitgeverij op het vinkentouw zit. Al twee jaar lang probeert De Telegraaf haar zaterdagse bijlage Weekeinde op te waarderen tot een echte omroepgids voor de lezers van de krant, maar liep tot dusver aan tegen een categorische weigering van de NOS en HMG. Die vrezen dat hun eigen omroepbladen schade zullen ondervinden. ,,Er zit heel veel emotie bij De Telegraaf'', zegt een ingewijde in de dagbladenmarkt. Ideeën voor een eigen gids sluimerden al jaren bij De Telegraaf, maar twee jaar geleden kwam de discussie plotseling in een stroomversnelling toen de Tros besloot de eigen omroepgidsen waaronder de Tros Kompas met zo'n 700.000 lezers niet langer door De Telegraaf te laten maken maar over te stappen naar concurrent Audax. Het scheelde De Telegraaf jaarlijks naar eigen zeggen een omzet van 40 miljoen gulden en 100 personeelsleden hadden niets meer te doen. Alleen al om die mensen aan het werk te houden was het noodzakelijk zelf een omroepgids te maken. Maar ook de mogelijkheid om de Tros terug te kunnen slaan, speelt ongetwijfeld een rol.

De gedrevenheid van De Telegraaf steekt schril af bij het geaarzel van de overige Nederlandse dagbladen. De meeste kranten zien de kelk liever aan hen voorbijgaan, maar bereiden toch eigen gidsen voor omdat ze niet achter kunnen blijven als de concurrentie met een blad komt. Directeur J. Greven van de divisie landelijke dagbladen van PCM Uitgevers (NRC Handelsblad, de Volkskrant, Trouw en Algemeen Dagblad) spreekt van ,,een waanzinnig overaanbod van omroepgidsen''. Op dit moment heeft 80 procent van de Nederlandse huishoudens al een gids. Maar ook PCM zal meegaan in de race die door De Telegraaf is ontketend, ondanks dat er aan omroepgidsen in Nederland ,,niets is te verdienen''. Greven heeft zelfs een cultuurpolitiek argument om eigenlijk tegen omroepgidsen bij kranten te zijn: ,,In onze cultuur is het zo dat programmagegevens via de omroepen worden geleverd. Nu gaat onze cultuur steeds meer lijken op de Europese waar ook dagbladen en andere tijdschriften televisiegegevens brengen. Het is de vraag of je daar blij mee moet zijn.''

PCM heeft het idee laten varen om één enkele omroepgids te gaan maken voor alle dagbladen van de uitgeverij. Greven wil wel dat de gidsplannen van de diverse titels worden gecombineerd met de al bestaande plannen voor kleurenmagazines op zaterdag. ,,Zonder van die magazines een veredelde omroepgids te gaan maken,'' aldus Greven. Voor de Volkskrant en het Algemeen Dagblad zou dat volgend jaar al het geval kunnen zijn. NRC Handelsblad volgt mogelijk later. ,,Tot die tijd kunnen we de gegevens gewoon in de krant bijdrukken, hoewel ik erken dat de bewaarfunctie dan niet optimaal is.''

De verschillende regionale dagbladen lijken wel te kiezen voor een gezamenlijke televisiegids. De uitgevers Wegener Arcade (onder meer Haagse Courant), VNU (De Gelderlander), en de Noordelijke Dagbladcombinatie (Nieuwsblad van het Noorden) werken al samen in een gezamenlijke organisatie die advertentieruimte voor alle regionale kranten verkoopt. Nu doen ze ook ,,een studie naar een gezamenlijke televisiegids'', aldus de woordvoerder van VNU. Dat gebeurt in samenwerking met de omroepen van Nederland 1, Avro, KRO en NCRV (AKN) die zich voor de productie van hun eigen programmabladen hebben verenigd in de BV Programmabladen, waar ook VNU een belang van 25 procent in bezit. Opmerkelijk is dat tevens uitgeverij De Telegraaf voor haar regionale dagbladen (onder meer de Gooi en Eemlander) bij dit gezelschap is aangeschoven.

Maar niet alleen de dagbladenwereld is in beroering. Ook ook bij diverse tijdschriften leven plannen om de televisiegegevens toe te voegen als ze definitief vrijkomen. De Telegraaf zelf onthulde vanochtend dat het eigen bedrijf ,,met de gedachte'' speelt ,,een of meerdere van haar tijdschriften te voorzien van een wekelijkse tv-gids''. De Telegraaf geeft bladen uit als Privé en Elegance. Concurrent Audax bereidt volgens ingewijden een fusie voor tussen het blad Vriendin en de omroepgids TV Extra. Redactiechef Marjan van Hul van Vriendin wil daar niet op ingaan en verwijst naar de directie van Audax. ,,Geen commentaar'' is daar het antwoord. De woordvoerder van VNU meldt dat ook zijn bladen (onder meer Story en Libelle) zullen reageren als de concurrentie omroepgegevens aan de tijdschriften toevoegt. Intussen vrezen de omroepen voor hun bladen, hun inkomsten en hun programmabudget. Maar bij die verenigingen is ,,geen commentaar'' op dit moment ook de meest gehoorde reactie.